fbpx
Wikipedia

Galicismo

Los galicismos o francesismos son préstamos lingüísticos del idioma francés a otros idiomas.

Galicismos en español

Los galicismos del español se dan ya en la forma léxica (vocablos, lexías: menú, enfant terrible) ya en forma de estructuras o construcciones calcadas de la lengua francesa (ayer noche por «anoche», cocina a gas por «cocina de gas»).

El uso ha impuesto algunas de estas construcciones como legítimas: suena mal decir "olla de presión" en vez de olla a presión; también es habitual la construcción: sustantivo + a + infinitivo: problema a resolver libros a leer en vez de "libros por leer", o "para leer", o "que leer"... Giros como «fue por aquellos años que...» o «es por este motivo que...», etc. Otros son prosódicos, por acentuación: papá, mamá en vez de "papa" y "mama", por ejemplo; otras veces, se acentúan a la española: chófer en vez de chofer (aguda), del francés chauffeur (pronunciado /ʃofœʁ/).

Historia

Aunque hay galicismos muy antiguos en el castellano, introducidos en la Edad Media por los peregrinos a través del Camino de Santiago y por los monjes de Cluny y del Císter, y por la natural vecindad con el país allende los Pirineos, incluso un sufijo, -aje, y aparecen hasta en el Cantar de mio Cid ("De los sos oios tan fuerte mientre llorando" / plorez des oils), su número no es significativo hasta los siglos XVIII y XIX. Sin embargo, ya Antonio de Nebrija, en su Vocabulario español-latino (1494), recoge una larga nómina de palabras adaptadas del francés: paje, manjar, forja, jardín, sargento, jaula, ligero, cofre, reproche o trinchar, entre otros.

Pero los galicismos entraron sobre todo en la lengua española a partir del siglo XVIII, coincidiendo con el Grand Siècle de su literatura, los pensadores de la Ilustración francesa y el reinado en España de una nueva dinastía de monarcas de origen francés, la borbónica, cuyo primer representante fue Felipe V.[1]​ El prestigio de Francia en esa época (su grandeur) hizo que toda Europa imitase las modas de los petimetres afrancesados y por supuesto su lenguaje, del cual entraron algunas palabras, pero no otras que eran sin embargo muy usadas entonces (por ejemplo, remarcable). Es común en la literatura neoclásica de la época la queja o lamento sobre las malas traducciones del francés, y el deseo de una lengua más castiza o purismo. Ya en el XIX empieza a influir la tecnología francesa del vehículo (cabriolé, landó, bombé, etc.) y el purista Rafael María Baralt reaccionó publicando en 1855 un Diccionario de galicismos que a veces se confunde e incorpora no pocos términos autorizados y genuinos, como notó en su crítica el padre Juan Mir y Noguera.[2]​ Pero el galicismo más pernicioso del siglo XIX fue sintáctico: según la Nueva gramática de la lengua española (2009), la construcción a + infinitivo transitivo […] «se propagó con mayor intensidad en el siglo XIX por influencia del francés, en especial con sustantivos abstractos»[3]​ Se sustituye con por y para + inf., que se + futuro o que hay que + inf. Manuel Seco en su Diccionario de dudas (2005) aconseja dejar esta construcción para usos bancarios, comerciales y contables: total a pagar, efectos a cobrar, cantidades a deducir.[4]​ Por otro lado, en el XIX se introducen también algunos galicismos morfológicos, esto es, palabras que han alterado su forma natural castellana por influjo del francés; así, por ejemplo, señala Valentín García Yebra que "los nombres abstractos en -dad formados sobre adjetivos en -io como arbitrario, notorio, precario o serio forman el derivado en -iedad: arbitrariedad, notoriedad, precariedad, seriedad...". Pero por influjo del francés, algunos lo hacen en -idad: solidario no da solidariedad, sino solidaridad, porque en francés es solidarité. En portugués, sin embargo, es solidariedade y en italiano solidarietà.[5]​ Hay también toda una serie de galicismos morfológicos que afectan a los helenismos españoles que etimológicamente deberían terminar en -o, pero terminan en -a por influjo de la -e final que llevan los derivados franceses de los mismos étimos. Fisiatra, geriatra, pediatra, podiatra, psiquiatra; todos tienen como segundo elemento compositivo el griego -iatro, "médico"; deberían, pues, terminar en -iatro; terminan en -iatra porque en francés acaban en -iatre:

Los campos semánticos más afectados fueron la gastronomía (cruasán, gofre, menú, bombón, foie, foie-gras, chucrú...), la moda (corsé, tisú, frac, bucle, tupé, rapé, muselina, moaré, maniquí, peluquín...)[6]​ y la burocracia (carné, buró, dossier, croquis, asamblea, departamento, etiqueta, editar, finanza...). Todavía en el siglo XIX siguieron siendo frecuentes, pero en el siglo XX ya son más abundantes los anglicismos, pese a lo cual todavía en la actualidad se han introducido galicismos a través de la prensa:[7]

  1. De la gastronomía: gourmet como gurmé, baguette como baguete, potaje, mayonesa, consommé como consomé, mousse, soufflé o suflé, crep o crepe, chantillí, bufé, brioche, camembert, besamel, sumiller, restaurant como restorán, bistró, coñac, vianda, merengue, praliné, canapé, entremés, champán, filete...
  2. Del arte y la moda: collage, naif o naíf, glamour como glamur, déshabillé, demodé, rouge, crepé
  3. De la política: Ancien régime, enfant terrible, gauche divine, gabinete, grandeur, entente cordiale, mot d'esprit, petit-comité, complot, chovinismo...
  4. Deportes y espectáculos: amateur como novato o aficionado, claqué, debut, troupe, vedette
  5. Locuciones y expresiones: déjà vu, ménage à trois, tour de force, épater le bourgeois, mise-en-rélief, passe-partout, boutade, rendez-vous manqué, coup de dés
  6. Otros: affaire, tournée, dossier, boutique, souvenir, boudoir, suite, debacle, chaise longue, impasse, forfait, bidé, bidón, capó, vis a vis, voyeur, roulotte, rol, crupier, casete, argot, afiche, gamín, petimetre, chef, bulevar, élite, hotel, somier, beige o beis, bricolaje, garaje, chofer o chófer, minué, fagot, puf, paquebot o paquebote, viñeta, gouache, tren, paté, pastiche, gripe...

Galicismos por orden alfabético

Algunos ejemplos de galicismos usados en español son:

  • Actinio (actinium)
  • Afiche (affiche)
  • Aeroclub (aéro-club)
  • -aje (-age y del occitano y catalán -atge)
  • Alemán, na (allemand)
  • Alemanda (allemande)
  • Almete (del francés antiguo healmet)
  • Alminar (minaret)
  • Amárico, ca (amharique, y este de Amhara 'Amara', región de Etiopía)
  • Amateur
  • Amateurismo (amateurisme)
  • Ampere (ampère, y este de A.-M. Ampère, 1775-1836, matemático y físico francés)
  • Ampère (de A.-M. Ampère, 1775-1836, matemático y físico francés)
  • Amperio (ampère, y este de A.-M. Ampère, 1775-1836, matemático y físico francés)
  • Anís (anis)
  • Anisete (anisette)
  • Anorak (anorak)
  • Antílope (antilope)
  • Arbotante (arc-boutant)
  • Arganeo (arganeau)
  • Argot (argot)
  • Armañac (armagnac, y este de Armagnac, región del suroeste de Francia)
  • Áspic (aspic)
  • Autobús (autobus, de auto 'auto' y omnibus 'ómnibus')
  • Autocar (autocar, de auto 'auto' y del inglés car 'coche')
  • Automovilismo (adaptación de automobilisme)
  • Autostop (auto-stop, y este de auto- 'auto-' y el inglés stop 'parada')
  • Avión (avion, referido a la aeronave)
  • Babucha (babouche)
  • Bacará (baccarat, y este de Baccarat, ciudad francesa))
  • Bacarrá (baccara)
  • Baccarat (de Baccarat, ciudad francesa)
  • Bachiller (bachelier)
  • Bacteria (bactérie)
  • Bagatela (confer francés bagatelle e italiano bagatella)
  • Baguette
  • Bahía (quizá de baie)
  • Ballet
  • Baluarte (del francés antiguo balouart)
  • Banco (del francés antiguo bank)
  • Banda (del francés antiguo banda o bende)
  • Banquete (banquet)
  • Barloa (par lof)
  • Batista (batiste, por alusión a Baptiste, nombre propio del primer fabricante de esta tela, que vivió en la ciudad francesa de Cambray en el siglo XIII)
  • Baremo (barème, y este de F. B. Barrême, 1638-1703, matemático francés)
  • Bayoneta (baïonnette, y este derivado de Bayonne, localidad francesa donde empezó a fabricarse)
  • Bebé (bébé)
  • Becquerel (de A. H. Becquerel, 1852-1908, físico francés)
  • Beige
  • Beis (beige)
  • Bergantín (del francés brigantin o del catalán bergantí)
  • Besamel (béchamel)
  • Bibelot (bibelot)
  • Bicicleta (bicyclette, de bicycle 'biciclo' y el sufijo diminutivo -ette '-eta', por el menor tamaño de sus ruedas)
  • Biciclo (del francés bicycle, de bi- 'bi-' y el griego κύκλος kýklos 'círculo', 'rueda')
  • Bidé (bidet; propiamente 'caballito')
  • Bidón (bidon)
  • Billete (billet, y este del francés antiguo bullete 'documento')
  • Bistró (bistrot o bistro)
  • Bisutería (bijouterie)
  • Bitácora (bitacle, por habitacle)
  • Blanchete (blanchet 'blanquecino')
  • Bloc (bloc)
  • Bobina (bobine)
  • Bocel (del francés antiguo bossel)
  • Bocoy (boucaut)
  • Boiserie
  • Bombón (bonbon bueno, bueno, voz creada en el lenguaje infantil)
  • Bonete (bonnet)
  • Borde (bord)
  • Boro (bore, y este formado sobre borax 'bórax')
  • Boutique
  • Bricolaje (bricolage)
  • Brigada (brigade)
  • Brigadier (brigadier)
  • Brisca (brisque)
  • Broche (broche)
  • Bromo (brome; referido al elememto químico)
  • Brut (brut)
  • Bucle (boucle 'hebilla', 'bucle')
  • Bufé (buffet)
  • Bufete (buffet 'aparador')
  • Bulevar (boulevard)
  • Buque (buc 'casco')
  • Buqué (bouquet)
  • Buró (bureau)
  • Burocracia (bureaucratie y este de bureau 'oficina, escritorio' y -cratie '-cracia'))
  • Burócrata (bureaucrate y este de bureau 'oficina, escritorio' y -crate '‒́crata', influido en su acentuación por ‒́crata)
  • Cabaré (cabaret)
  • Cable (câble)
  • Cabina (cabine)
  • Cabotaje (cabotage)
  • Calambac (calambac)
  • Calibre (calibre)
  • Califa (calife)
  • Camembert (camembert, y este de Camembert, localidad francesa donde se elaboró por primera vez)
  • Camión (camion)
  • Camioneta (camionette, diminutivo de camion 'camión')
  • Camuflaje (camouflage)
  • Canapé (canapé)
  • Cancán (cancan)
  • Canica (del francés dialectal canique)
  • Capó (capot)
  • Carbono (carbone)
  • Carcasa (carcasse)
  • Carné (carnet)
  • Carpeta (carpette 'tapete')
  • Carric, carrik (carrick)
  • Carrusel (carrousel)
  • Casba (casbah)
  • Casete (cassette)
  • Chacal (chacal)
  • Chaise longue
  • Chalé (chalet)
  • Chamán, chamana (chaman)
  • Champán (champagne, y este de Champagne, comarca francesa)
  • Chance (chance)
  • Chanciller (chancelier)
  • Chantillí (chantilly, y este de Chantilly, ciudad francesa)
  • Chateaubriand
  • Chef (chef)
  • Chic
  • Chifonier (chiffonnier)
  • Chiismo (chiisme)
  • Chofer, chófer (chauffeur)
  • Chop (chope)
  • Chovinismo (chauvinisme)
  • Chucrut (choucroute)
  • Cibernético, ca (la forma femenina, de cybernétique)
  • Ciclamor (del francés antiguo sicamor)
  • Ciclomotor (cyclomoteur)
  • Cineasta (cinéaste)
  • Cinematografía (cinématographie, derivado de cinématographe 'cinematógrafo')
  • Cinematografiar (cinématographier, derivado de cinématographie 'cinematografía')
  • Cinematografista (cinématographiste, derivado de cinématographie 'cinematografía')
  • Cinematógrafo (cinématographe)
  • Clac (claque)
  • Claque (claque)
  • Claqué (claquette)
  • Clavecín (clavecin)
  • Cliché (cliché)
  • Clochel (clocher, de cloche 'campana')
  • Cloro (chlore)
  • Cobalto (cobalt)
  • Cofre (coffre)
  • Collage
  • Comité (comité)
  • Cómoda (commode)
  • Compost (compost)
  • Compota (compote)
  • Complot (complot)
  • Comuna (commune)
  • Comunismo (communisme, de commun 'común' e -isme '-ismo')
  • Confit (confit)
  • Consomé (consommé)
  • Convoy (convoi)
  • Coñac (cognac, y este de Cognac, ciudad francesa)
  • Confort (confort)
  • Coqueto, coqueta (coquette, de coq 'gallo')
  • Cordón (cordon)
  • Coronel (colonel)
  • Corps (corps 'cuerpo')
  • Corsé (corset, diminutivo de corps 'cuerpo')
  • Cortometraje (court-métrage)
  • Coulis
  • Coulomb (de Ch. de Coulomb, 1736-1806, físico francés)
  • Crema (crème)
  • Cremallera (crémaillère)
  • Crep (crêpe)
  • Crepé (crêpe)
  • Croché (crochet)
  • Crochel (crocher)
  • Crómlech, crónlech (cromlech)
  • Cromo (chrome; referido al elemento químico)
  • Croqueta (croquette)
  • Cross (voz francesa, y esta del inglés cross-country)
  • Cruasán (croissant 'medialuna')
  • Crudité (crudité)
  • Crupier (croupier)
  • Cubismo (cubisme)
  • Culombio (coulomb, y este de Ch. de Coulomb, 1736-1806, físico francés)
  • Culote (de culot, referido a terminología militar, o de culotte, referido a ropa)
  • Culotte
  • Curio (curie, y este de M. Curie, 1867-1934, y P. Curie, 1859-1906, científicos franceses; referido a la unidad de actividad de un radionucleido)
  • Dadaísmo (dadaïsme)
  • Debacle (débâcle)
  • Debut (début)
  • Debutar (débuter)
  • Demodé (démodé)
  • Déshabillé (voz francesa, y esta de déshabiller 'desvestir')
  • Departamento (departement)
  • Droga (drogue)
  • Dulzaina (douçaine)
  • Dosel (del francés dossier o del catalán dosser)
  • Dosier (dossier)
  • Dossier
  • Élite, elite (élite)
  • Enfant terrible
  • Ensay (essai)
  • Entrecot (entrecôte)
  • Entremés (entremets)
  • Espingarda (del francés antiguo espingarde)
  • Esquí (ski)
  • Estay (del francés antiguo estay)
  • Estepa (steppe, referido a un erial llano y muy extenso)
  • Extranjero, ra (del francés antiguo estrangier)
  • Fagot (fagot)
  • Falla (faille, referido a la cobertura de la cabeza que usaban las mujeres para adorno y abrigo de noche y que solo dejaba al descubierto el rostro, bajando hasta el pecho y mitad de la espalda)
  • Fantoche (fantoche)
  • Feminismo (féminisme, y este del latín femĭna 'mujer' y el francés -isme '-ismo')
  • Festín (festin)
  • Fetiche (fétiche)
  • Fetichismo (fétichisme)
  • Fetichista (fétichiste)
  • Fez (fes)
  • Filatelia (philatélie, de philo- 'filo-' y el griego atéleia 'exención de impuestos', por ser el sello indicador de que el envío debía hacerse sin otro cobro)
  • Filet (filet 'filete')
  • Filete (filet)
  • Filmar (filmer, derivado de film 'filme')
  • Flambear (flamber)
  • Fletán (flétan)
  • Flete (fret)
  • Flux (flux 'flujo')
  • Foie-gras, foie gras
  • Footing
  • Forfait (forfait)
  • Fornir (del francés fournir o del catalán fornir)
  • Frac (frac)
  • Francio (francium, y este de France 'Francia', país de su descubridora, e -ium '-io')
  • Francmasón, na (francmaçon)
  • Francmasonería (francmaçonnerie)
  • Fuagrás (foie-gras)
  • Fuete (fouet)
  • Fular (foulard)
  • Furgón (fourgon)
  • Furgoneta (fourgonnette)
  • Gabinete (del francés antiguo gabinet, francés cabinet)
  • Galerna (galerne)
  • Galicismo (gallicisme, y este del latín Gallĭcus 'galo, gálico' y el francés -isme '-ismo')
  • Galipote (galipot)
  • Galleta (galette)
  • Galop (galop)
  • Galopar (galoper)
  • Garaje (garage)
  • Gavial (gavial)
  • Ginebra (genièvre 'enebro'; referido a la bebida alcohólica)
  • Girondino, girondina (girondin, porque el partido se formó en torno a algunos diputados del departamento francés de Gironda)
  • Glamour
  • Glamur (glamour)
  • Gofrar (gaufrer 'repujar')
  • Gofre (gaufre)
  • Goleta (goélette)
  • Gomet (gommette, y este de gomme 'goma' y -ette '-eta')
  • Gotelé (gouttelette 'gotita', influido por el español gota)
  • Gouache
  • Goulash (variante de goulasch)
  • Gratinar (gratiner)
  • Gres (grès 'arenisca')
  • Gripar (gripper)
  • Gripe (grippe)
  • Grupa (croupe)
  • Guata (ouate)
  • Guepardo (guépard)
  • Guillotina (guillotine)
  • Gulasch (variante de goulasch)
  • Gourmet
  • Helicóptero (hélicoptère, y este de hélico- 'helico-' y -ptère '‒́ptero')
  • Heroína (héroïne)
  • Hidrógeno (hydrogène, y este de hydro- 'hidro-' y -gène '‒́geno')
  • Hotel (hôtel)
  • Imán (aimant)
  • Imantación (aimantation)
  • Imantar (aimanter)
  • Impasse
  • Impedancia (impédance)
  • Impresionismo (impressionnisme)
  • Impresionista (impressionniste)
  • Informático, ca (informatique)
  • Inglés (del francés antiguo angleis)
  • Inviable (inviable)
  • Isobaro, ra; isóbaro, ra (isobare)
  • Jacobino, jacobina (jacobin 'dominico', por celebrar sus reuniones en un convento de dominicos)
  • Jaguar (del francés o del portugués jaguar)
  • Jamba (jambe 'pierna')
  • Jamón (jambon)
  • Jaqueta (jaquette)
  • Jinglar (del francés antiguo jangler 'burlarse', 'parlotear')
  • Joya (del francés antiguo joie, hoy joyau)
  • Kan, can (khan)
  • Kibutz (kibboutz, voz de origen hebreo)
  • Kurdo, da; curdo, da (kurde)
  • Lila (lilac)
  • Lilac (lilac)
  • Limón (limon)
  • Lonja (longe)
  • Lutecio (lutécium, y este de Lutèce 'Lutecia', por haberse descubierto en un laboratorio parisino, e -ium '-io')
  • Luthier (derivado de luth 'laúd')
  • Lutier (luthier, y este derivado de luth 'laúd')
  • Macramé (macramé)
  • Magdalena (madeleine, y este de Madeleine Paulmier, cocinera francesa a la que se atribuye la invención)
  • Maillot (maillot)
  • Maître
  • Mamá (de mama 'madre', influido en su acentuación por el francés maman)
  • Mamut (mammouth)
  • Manganesa (manganèse)
  • Marea (marée)
  • Marioneta (marionnette)
  • Mariscal (del francés antiguo mariscal)
  • Marote (marotte 'cabeza de maniquí femenino')
  • Masacre (massacre)
  • Masón, masona (maçon 'albañil')
  • Maste (del francés antiguo mast, hoy mât)
  • Mate (mat; referido al adjetivo)
  • Matinal (matinal, derivado de matin 'mañana')
  • Matiné (matinée)
  • Matraz (matras)
  • Mayonesa (mayonnaise)
  • Mazdeísmo (mazdéisme)
  • Menhir (menhir)
  • Menú (menu)
  • Merengue (meringue)
  • Microbio (adaptación de microbe)
  • Minarete (minaret)
  • Minué (menuet)
  • Montar (monter)
  • Morfina (morphine, y este de Morphée 'Morfeo', dios del sueño, e -ine '-ina')
  • Motocicleta (motocyclette)
  • Motocross (acrónimo de motocyclette 'motocicleta' y el inglés cross country 'cross')
  • Mousse
  • Mujik (moujik)
  • Musulmán, musulmana (musulman)
  • Nabab (nabab)
  • Naíf, naif (naïf 'ingenuo')
  • Narcolepsia (narcolepsie, y este del griego νάρκη nárkē 'torpor, adormecimiento' y la terminación de épilepsie 'epilepsia')
  • Neerlandés, neerlandesa (néerlandais)
  • Neto, ta (del francés o catalán net, o del italiano netto)
  • Nitrógeno (nitrogène, de nitro- 'nitro-' y -gène '‒́geno')
  • Nomparell (non pareille)
  • Normando, normanda (normand)
  • Obús (obus)
  • Ocultismo (de oculto e -ismo; confer occultisme)
  • Ómnibus (omnibus)
  • Oxígeno (oxygène, y este del griego oxýs 'ácido' y -gène '‒́geno'.)
  • Pacifismo (pacifisme, derivado regresivo de pacifique 'pacífico' e -isme '-ismo')
  • Paje (page)
  • Palmípedo, da (palmipède)
  • Panda (panda)
  • Pantalón (pantalon)
  • Papá (papa)
  • Paquebot, paquebote (paquebot)
  • Paquete (paquet)
  • Parking
  • Pastel (del francés antiguo pastel)
  • Paté (patté, pâté)
  • Patín (patin; referido al aparato de patinar)
  • Patología (pathologie, y este de patho- 'pato-' y -logie '-logía')
  • Patológico, ca (pathologique)
  • Patrullar (patrouiller)
  • Peaje (del francés péage o del catalán peatge)
  • Peluche (peluche)
  • Percha (del francés perche o del catalán perxa)
  • Peticano (petit canon)
  • Petifoque (petit foc)
  • Petigrís (petit-gris)
  • Petimetre, petimetra (petit maître 'pequeño señor', 'señorito')
  • Petisú (petit chou 'buñuelo pequeño')
  • Pilaf (pilaf)
  • Pingüino (pingouin)
  • Pinta (quizá de pinte; referido a la medida de capacidad)
  • Piolet (piolet)
  • Pitiminí (de petit 'pequeño' y menu 'menudo')
  • Pívot (pivot)
  • Pivotar (pivoter)
  • Pivote (pivot)
  • Plataforma (plate-forme)
  • Platina (platine)
  • Plató (plateau)
  • Polímero (polymère)
  • Popurrí (pot pourri, y este calco de olla podrida)
  • Pornografía (pornographie 'tratado sobre la prostitución', dibujo o publicación obscenos', y este de pornographe 'pornógrafo' e -ie '-ía')
  • Pornógrafo, fa (pornographe)
  • Praliné (praliné)
  • Prest (prêt; propiamente 'préstamo')
  • Profiterol (profiterole)
  • Pupitre (pupitre)
  • Puf (pouf, voz de origen onomatopéyico)
  • Quepis, kepis (képi)
  • Quincalla (quincaille)
  • Quiosco, kiosco (kiosque)
  • Radio (radium, y este de radioactif 'radiactivo' e -ium '-io'; referido al elemento químico)
  • Rajá (rajah o radjah)
  • Rampa (rampe, derivado del francés antiguo ramper 'trepar'; referido al plamo inclinado)
  • Rapé (rapé, 'rallado')
  • Raqueta (del francés raquette o del italiano racchetta)
  • Relé (relais 'relevo')
  • Reservorio (réservoir)
  • Restorán (restaurant)
  • Roquefort (roquefort, y este de Roquefort, población de Francia)
  • Roquete (del francés antiguo rochet)
  • Rouge
  • Roulotte
  • Rúe (rue)
  • Rular (rouler)
  • Rulé (roule 'rodillo')
  • Rulemán (roulement)
  • Ruleta (roulette)
  • Sable (sabre; referido al armabo al pez; sable, referido al color heráldico)
  • Sabotaje (sabotage)
  • Sádico, sádica (sadique, derivado de sadisme 'sadismo')
  • Sadismo (sadisme, de D. A. François, marqués de Sade, 1740-1814, escritor francés, e -isme '-ismo')
  • Salep (salep)
  • Sargento (sergent)
  • Saxofón (saxophone, y este de A. J. Sax, 1814-1894, músico belga que lo inventó, y -phone '-fono')
  • Sionismo (sionisme)
  • Sioux (acortamiento de nadouessioux)
  • Slip
  • Sofá (sofa)
  • Somier (sommier)
  • Souvenir
  • Suflé (soufflé)
  • Suite
  • Sumiller (sommelier)
  • Surrealismo (surréalisme)
  • Tarot (tarot)
  • Tarta (tarte)
  • Ujier (huissier)
  • Tacha (tache)
  • Tapiz (del francés antiguo tapiz)
  • Tártaro, tártara (tartare)
  • Teleférico (telephérique)
  • Tell
  • Tingle (del francés antiguo tingle)
  • Tisú (tissu)
  • Tonel (del francés antiguo tonel, diminutivo de tonne 'tonel grande')
  • Tortícolis, torticolis (torticolis)
  • Tour
  • Tournée
  • Tren (train)
  • Triciclo (del francés tricycle, y este de tri- 'tri-' y el griego κύκλος kýklos 'círculo', 'rueda')
  • Trolebús (trolleybus)
  • Tropa (troupe)
  • Troupe
  • Trucaje (trucage)
  • Turba (tourbe)
  • Turnar (tourner)
  • Ulema (uléma)
  • Valí (wali)
  • Vals (valse)
  • Vedete (vedette)
  • Vedette
  • Vianda (viande)
  • Viñeta (vignette)
  • Vivac (del francés antiguo bivac)
  • Voyerista (voyeur e -ista)
  • Voyeur
  • Yodo, iodo (iode)
  • Yogur (yogourt)
  • Zinc, cinc (zinc)
  • Zigurat (ziggurat)

Referencias

  1. Desjardins, Mario (Febrero de 2007). «Breve estudio de los galicismos a través de la historia». Tinkuy núm. 4. 
  2. Juan Mir y Noguera, Prontuario de hispanismo y barbarismo, Madrid: Sáez de Jubera, 1908.
  3. Nueva gramática de la lengua española, 2009, apartado 26.61.
  4. Badía, Javier (4 de junio de 2011). «La AEAT, un galicismo y otras minucias». Lenguaje administrativo. 
  5. García Yebra, Valentín. «Influencia del francés en el vocabulario científico». Boletín Punto y Coma, núm. 58. 
  6. Anoeta Freire, Flavia (10 de junio de 2015). «La influencia del francés en el vocabulario gastronómico castellano». Universidad Autónoma de Barcelona. 
  7. Concepción Otaola Olano, "Galicismos en el español actual empleados en la prensa", en M.º Rosario Ozaeta, Doina Popa-Liseanu y Alicia Yllera (eds.), VV. AA., Palabras y recuerdos. Homenaje a Rosa María Calvet Lora. Madrid: UNED. Departamento de Filología Francesa, 2004, pp. 163 y ss.

Bibliografía

  • Valentín García Yebra, Diccionario de Galicismos prosódicos y morfológicos. Madrid: Gredos, 1999.
  • Arturo del Hoyo, Diccionario de palabras y frases extranjeras, Santillana, 2002, Madrid (España), ISBN 84-663-0810-5.

Véase también

Enlaces externos

  • French/English false friends (en inglés)
  • Gallicismes en anglais (en francés)
  •   Datos: Q782407

galicismo, galicismos, francesismos, préstamos, lingüísticos, idioma, francés, otros, idiomas, Índice, español, historia, orden, alfabético, referencias, bibliografía, véase, también, enlaces, externoss, español, editarlos, galicismos, español, forma, léxica, . Los galicismos o francesismos son prestamos linguisticos del idioma frances a otros idiomas Indice 1 Galicismos en espanol 1 1 Historia 1 2 Galicismos por orden alfabetico 2 Referencias 3 Bibliografia 4 Vease tambien 5 Enlaces externosGalicismos en espanol EditarLos galicismos del espanol se dan ya en la forma lexica vocablos lexias menu enfant terrible ya en forma de estructuras o construcciones calcadas de la lengua francesa ayer noche por anoche cocina a gas por cocina de gas El uso ha impuesto algunas de estas construcciones como legitimas suena mal decir olla de presion en vez de olla a presion tambien es habitual la construccion sustantivo a infinitivo problema a resolver libros a leer en vez de libros por leer o para leer o que leer Giros como fue por aquellos anos que o es por este motivo que etc Otros son prosodicos por acentuacion papa mama en vez de papa y mama por ejemplo otras veces se acentuan a la espanola chofer en vez de chofer aguda del frances chauffeur pronunciado ʃofœʁ Historia Editar Aunque hay galicismos muy antiguos en el castellano introducidos en la Edad Media por los peregrinos a traves del Camino de Santiago y por los monjes de Cluny y del Cister y por la natural vecindad con el pais allende los Pirineos incluso un sufijo aje y aparecen hasta en el Cantar de mio Cid De los sos oios tan fuerte mientre llorando plorez des oils su numero no es significativo hasta los siglos XVIII y XIX Sin embargo ya Antonio de Nebrija en su Vocabulario espanol latino 1494 recoge una larga nomina de palabras adaptadas del frances paje manjar forja jardin sargento jaula ligero cofre reproche o trinchar entre otros Pero los galicismos entraron sobre todo en la lengua espanola a partir del siglo XVIII coincidiendo con el Grand Siecle de su literatura los pensadores de la Ilustracion francesa y el reinado en Espana de una nueva dinastia de monarcas de origen frances la borbonica cuyo primer representante fue Felipe V 1 El prestigio de Francia en esa epoca su grandeur hizo que toda Europa imitase las modas de los petimetres afrancesados y por supuesto su lenguaje del cual entraron algunas palabras pero no otras que eran sin embargo muy usadas entonces por ejemplo remarcable Es comun en la literatura neoclasica de la epoca la queja o lamento sobre las malas traducciones del frances y el deseo de una lengua mas castiza o purismo Ya en el XIX empieza a influir la tecnologia francesa del vehiculo cabriole lando bombe etc y el purista Rafael Maria Baralt reacciono publicando en 1855 un Diccionario de galicismos que a veces se confunde e incorpora no pocos terminos autorizados y genuinos como noto en su critica el padre Juan Mir y Noguera 2 Pero el galicismo mas pernicioso del siglo XIX fue sintactico segun la Nueva gramatica de la lengua espanola 2009 la construccion a infinitivo transitivo se propago con mayor intensidad en el siglo XIX por influencia del frances en especial con sustantivos abstractos 3 Se sustituye con por y para inf que se futuro o que hay que inf Manuel Seco en su Diccionario de dudas 2005 aconseja dejar esta construccion para usos bancarios comerciales y contables total a pagar efectos a cobrar cantidades a deducir 4 Por otro lado en el XIX se introducen tambien algunos galicismos morfologicos esto es palabras que han alterado su forma natural castellana por influjo del frances asi por ejemplo senala Valentin Garcia Yebra que los nombres abstractos en dad formados sobre adjetivos en io como arbitrario notorio precario o serio forman el derivado en iedad arbitrariedad notoriedad precariedad seriedad Pero por influjo del frances algunos lo hacen en idad solidario no da solidariedad sino solidaridad porque en frances es solidarite En portugues sin embargo es solidariedade y en italiano solidarieta 5 Hay tambien toda una serie de galicismos morfologicos que afectan a los helenismos espanoles que etimologicamente deberian terminar en o pero terminan en a por influjo de la e final que llevan los derivados franceses de los mismos etimos Fisiatra geriatra pediatra podiatra psiquiatra todos tienen como segundo elemento compositivo el griego iatro medico deberian pues terminar en iatro terminan en iatra porque en frances acaban en iatre Los campos semanticos mas afectados fueron la gastronomia cruasan gofre menu bombon foie foie gras chucru la moda corse tisu frac bucle tupe rape muselina moare maniqui peluquin 6 y la burocracia carne buro dossier croquis asamblea departamento etiqueta editar finanza Todavia en el siglo XIX siguieron siendo frecuentes pero en el siglo XX ya son mas abundantes los anglicismos pese a lo cual todavia en la actualidad se han introducido galicismos a traves de la prensa 7 De la gastronomia gourmet como gurme baguette como baguete potaje mayonesa consomme como consome mousse souffle o sufle crep o crepe chantilli bufe brioche camembert besamel sumiller restaurant como restoran bistro conac vianda merengue praline canape entremes champan filete Del arte y la moda collage naif o naif glamour como glamur deshabille demode rouge crepe De la politica Ancien regime enfant terrible gauche divine gabinete grandeur entente cordiale mot d esprit petit comite complot chovinismo Deportes y espectaculos amateur como novato o aficionado claque debut troupe vedette Locuciones y expresiones deja vu menage a trois tour de force epater le bourgeois mise en relief passe partout boutade rendez vous manque coup de des Otros affaire tournee dossier boutique souvenir boudoir suite debacle chaise longue impasse forfait bide bidon capo vis a vis voyeur roulotte rol crupier casete argot afiche gamin petimetre chef bulevar elite hotel somier beige o beis bricolaje garaje chofer o chofer minue fagot puf paquebot o paquebote vineta gouache tren pate pastiche gripe Galicismos por orden alfabetico Editar Algunos ejemplos de galicismos usados en espanol son Actinio actinium Afiche affiche Aeroclub aero club aje age y del occitano y catalan atge Aleman na allemand Alemanda allemande Almete del frances antiguo healmet Alminar minaret Amarico ca amharique y este de Amhara Amara region de Etiopia Amateur Amateurismo amateurisme Ampere ampere y este de A M Ampere 1775 1836 matematico y fisico frances Ampere de A M Ampere 1775 1836 matematico y fisico frances Amperio ampere y este de A M Ampere 1775 1836 matematico y fisico frances Anis anis Anisete anisette Anorak anorak Antilope antilope Arbotante arc boutant Arganeo arganeau Argot argot Armanac armagnac y este de Armagnac region del suroeste de Francia Aspic aspic Autobus autobus de auto auto y omnibus omnibus Autocar autocar de auto auto y del ingles car coche Automovilismo adaptacion de automobilisme Autostop auto stop y este de auto auto y el ingles stop parada Avion avion referido a la aeronave Babucha babouche Bacara baccarat y este de Baccarat ciudad francesa Bacarra baccara Baccarat de Baccarat ciudad francesa Bachiller bachelier Bacteria bacterie Bagatela confer frances bagatelle e italiano bagatella Baguette Bahia quiza de baie Ballet Baluarte del frances antiguo balouart Banco del frances antiguo bank Banda del frances antiguo banda o bende Banquete banquet Barloa par lof Batista batiste por alusion a Baptiste nombre propio del primer fabricante de esta tela que vivio en la ciudad francesa de Cambray en el siglo XIII Baremo bareme y este de F B Barreme 1638 1703 matematico frances Bayoneta baionnette y este derivado de Bayonne localidad francesa donde empezo a fabricarse Bebe bebe Becquerel de A H Becquerel 1852 1908 fisico frances Beige Beis beige Bergantin del frances brigantin o del catalan berganti Besamel bechamel Bibelot bibelot Bicicleta bicyclette de bicycle biciclo y el sufijo diminutivo ette eta por el menor tamano de sus ruedas Biciclo del frances bicycle de bi bi y el griego kyklos kyklos circulo rueda Bide bidet propiamente caballito Bidon bidon Billete billet y este del frances antiguo bullete documento Bistro bistrot o bistro Bisuteria bijouterie Bitacora bitacle por habitacle Blanchete blanchet blanquecino Bloc bloc Bobina bobine Bocel del frances antiguo bossel Bocoy boucaut Boiserie Bombon bonbon bueno bueno voz creada en el lenguaje infantil Bonete bonnet Borde bord Boro bore y este formado sobre borax borax Boutique Bricolaje bricolage Brigada brigade Brigadier brigadier Brisca brisque Broche broche Bromo brome referido al elememto quimico Brut brut Bucle boucle hebilla bucle Bufe buffet Bufete buffet aparador Bulevar boulevard Buque buc casco Buque bouquet Buro bureau Burocracia bureaucratie y este de bureau oficina escritorio y cratie cracia Burocrata bureaucrate y este de bureau oficina escritorio y crate crata influido en su acentuacion por crata Cabare cabaret Cable cable Cabina cabine Cabotaje cabotage Calambac calambac Calibre calibre Califa calife Camembert camembert y este de Camembert localidad francesa donde se elaboro por primera vez Camion camion Camioneta camionette diminutivo de camion camion Camuflaje camouflage Canape canape Cancan cancan Canica del frances dialectal canique Capo capot Carbono carbone Carcasa carcasse Carne carnet Carpeta carpette tapete Carric carrik carrick Carrusel carrousel Casba casbah Casete cassette Chacal chacal Chaise longue Chale chalet Chaman chamana chaman Champan champagne y este de Champagne comarca francesa Chance chance Chanciller chancelier Chantilli chantilly y este de Chantilly ciudad francesa Chateaubriand Chef chef Chic Chifonier chiffonnier Chiismo chiisme Chofer chofer chauffeur Chop chope Chovinismo chauvinisme Chucrut choucroute Cibernetico ca la forma femenina de cybernetique Ciclamor del frances antiguo sicamor Ciclomotor cyclomoteur Cineasta cineaste Cinematografia cinematographie derivado de cinematographe cinematografo Cinematografiar cinematographier derivado de cinematographie cinematografia Cinematografista cinematographiste derivado de cinematographie cinematografia Cinematografo cinematographe Clac claque Claque claque Claque claquette Clavecin clavecin Cliche cliche Clochel clocher de cloche campana Cloro chlore Cobalto cobalt Cofre coffre Collage Comite comite Comoda commode Compost compost Compota compote Complot complot Comuna commune Comunismo communisme de commun comun e isme ismo Confit confit Consome consomme Convoy convoi Conac cognac y este de Cognac ciudad francesa Confort confort Coqueto coqueta coquette de coq gallo Cordon cordon Coronel colonel Corps corps cuerpo Corse corset diminutivo de corps cuerpo Cortometraje court metrage Coulis Coulomb de Ch de Coulomb 1736 1806 fisico frances Crema creme Cremallera cremaillere Crep crepe Crepe crepe Croche crochet Crochel crocher Cromlech cronlech cromlech Cromo chrome referido al elemento quimico Croqueta croquette Cross voz francesa y esta del ingles cross country Cruasan croissant medialuna Crudite crudite Crupier croupier Cubismo cubisme Culombio coulomb y este de Ch de Coulomb 1736 1806 fisico frances Culote de culot referido a terminologia militar o de culotte referido a ropa Culotte Curio curie y este de M Curie 1867 1934 y P Curie 1859 1906 cientificos franceses referido a la unidad de actividad de un radionucleido Dadaismo dadaisme Debacle debacle Debut debut Debutar debuter Demode demode Deshabille voz francesa y esta de deshabiller desvestir Departamento departement Droga drogue Dulzaina doucaine Dosel del frances dossier o del catalan dosser Dosier dossier Dossier Elite elite elite Enfant terrible Ensay essai Entrecot entrecote Entremes entremets Espingarda del frances antiguo espingarde Esqui ski Estay del frances antiguo estay Estepa steppe referido a un erial llano y muy extenso Extranjero ra del frances antiguo estrangier Fagot fagot Falla faille referido a la cobertura de la cabeza que usaban las mujeres para adorno y abrigo de noche y que solo dejaba al descubierto el rostro bajando hasta el pecho y mitad de la espalda Fantoche fantoche Feminismo feminisme y este del latin femĭna mujer y el frances isme ismo Festin festin Fetiche fetiche Fetichismo fetichisme Fetichista fetichiste Fez fes Filatelia philatelie de philo filo y el griego ateleia exencion de impuestos por ser el sello indicador de que el envio debia hacerse sin otro cobro Filet filet filete Filete filet Filmar filmer derivado de film filme Flambear flamber Fletan fletan Flete fret Flux flux flujo Foie gras foie gras Footing Forfait forfait Fornir del frances fournir o del catalan fornir Frac frac Francio francium y este de France Francia pais de su descubridora e ium io Francmason na francmacon Francmasoneria francmaconnerie Fuagras foie gras Fuete fouet Fular foulard Furgon fourgon Furgoneta fourgonnette Gabinete del frances antiguo gabinet frances cabinet Galerna galerne Galicismo gallicisme y este del latin Gallĭcus galo galico y el frances isme ismo Galipote galipot Galleta galette Galop galop Galopar galoper Garaje garage Gavial gavial Ginebra genievre enebro referido a la bebida alcoholica Girondino girondina girondin porque el partido se formo en torno a algunos diputados del departamento frances de Gironda Glamour Glamur glamour Gofrar gaufrer repujar Gofre gaufre Goleta goelette Gomet gommette y este de gomme goma y ette eta Gotele gouttelette gotita influido por el espanol gota Gouache Goulash variante de goulasch Gratinar gratiner Gres gres arenisca Gripar gripper Gripe grippe Grupa croupe Guata ouate Guepardo guepard Guillotina guillotine Gulasch variante de goulasch Gourmet Helicoptero helicoptere y este de helico helico y ptere ptero Heroina heroine Hidrogeno hydrogene y este de hydro hidro y gene geno Hotel hotel Iman aimant Imantacion aimantation Imantar aimanter Impasse Impedancia impedance Impresionismo impressionnisme Impresionista impressionniste Informatico ca informatique Ingles del frances antiguo angleis Inviable inviable Isobaro ra isobaro ra isobare Jacobino jacobina jacobin dominico por celebrar sus reuniones en un convento de dominicos Jaguar del frances o del portugues jaguar Jamba jambe pierna Jamon jambon Jaqueta jaquette Jinglar del frances antiguo jangler burlarse parlotear Joya del frances antiguo joie hoy joyau Kan can khan Kibutz kibboutz voz de origen hebreo Kurdo da curdo da kurde Lila lilac Lilac lilac Limon limon Lonja longe Lutecio lutecium y este de Lutece Lutecia por haberse descubierto en un laboratorio parisino e ium io Luthier derivado de luth laud Lutier luthier y este derivado de luth laud Macrame macrame Magdalena madeleine y este de Madeleine Paulmier cocinera francesa a la que se atribuye la invencion Maillot maillot Maitre Mama de mama madre influido en su acentuacion por el frances maman Mamut mammouth Manganesa manganese Marea maree Marioneta marionnette Mariscal del frances antiguo mariscal Marote marotte cabeza de maniqui femenino Masacre massacre Mason masona macon albanil Maste del frances antiguo mast hoy mat Mate mat referido al adjetivo Matinal matinal derivado de matin manana Matine matinee Matraz matras Mayonesa mayonnaise Mazdeismo mazdeisme Menhir menhir Menu menu Merengue meringue Microbio adaptacion de microbe Minarete minaret Minue menuet Montar monter Morfina morphine y este de Morphee Morfeo dios del sueno e ine ina Motocicleta motocyclette Motocross acronimo de motocyclette motocicleta y el ingles cross country cross Mousse Mujik moujik Musulman musulmana musulman Nabab nabab Naif naif naif ingenuo Narcolepsia narcolepsie y este del griego narkh narke torpor adormecimiento y la terminacion de epilepsie epilepsia Neerlandes neerlandesa neerlandais Neto ta del frances o catalan net o del italiano netto Nitrogeno nitrogene de nitro nitro y gene geno Nomparell non pareille Normando normanda normand Obus obus Ocultismo de oculto e ismo confer occultisme omnibus omnibus Oxigeno oxygene y este del griego oxys acido y gene geno Pacifismo pacifisme derivado regresivo de pacifique pacifico e isme ismo Paje page Palmipedo da palmipede Panda panda Pantalon pantalon Papa papa Paquebot paquebote paquebot Paquete paquet Parking Pastel del frances antiguo pastel Pate patte pate Patin patin referido al aparato de patinar Patologia pathologie y este de patho pato y logie logia Patologico ca pathologique Patrullar patrouiller Peaje del frances peage o del catalan peatge Peluche peluche Percha del frances perche o del catalan perxa Peticano petit canon Petifoque petit foc Petigris petit gris Petimetre petimetra petit maitre pequeno senor senorito Petisu petit chou bunuelo pequeno Pilaf pilaf Pinguino pingouin Pinta quiza de pinte referido a la medida de capacidad Piolet piolet Pitimini de petit pequeno y menu menudo Pivot pivot Pivotar pivoter Pivote pivot Plataforma plate forme Platina platine Plato plateau Polimero polymere Popurri pot pourri y este calco de olla podrida Pornografia pornographie tratado sobre la prostitucion dibujo o publicacion obscenos y este depornographe pornografo e ie ia Pornografo fa pornographe Praline praline Prest pret propiamente prestamo Profiterol profiterole Pupitre pupitre Puf pouf voz de origen onomatopeyico Quepis kepis kepi Quincalla quincaille Quiosco kiosco kiosque Radio radium y este de radioactif radiactivo e ium io referido al elemento quimico Raja rajah o radjah Rampa rampe derivado del frances antiguo ramper trepar referido al plamo inclinado Rape rape rallado Raqueta del frances raquette o del italiano racchetta Rele relais relevo Reservorio reservoir Restoran restaurant Roquefort roquefort y este de Roquefort poblacion de Francia Roquete del frances antiguo rochet Rouge Roulotte Rue rue Rular rouler Rule roule rodillo Ruleman roulement Ruleta roulette Sable sabre referido al armabo al pez sable referido al color heraldico Sabotaje sabotage Sadico sadica sadique derivado de sadisme sadismo Sadismo sadisme de D A Francois marques de Sade 1740 1814 escritor frances e isme ismo Salep salep Sargento sergent Saxofon saxophone y este de A J Sax 1814 1894 musico belga que lo invento y phone fono Sionismo sionisme Sioux acortamiento de nadouessioux Slip Sofa sofa Somier sommier Souvenir Sufle souffle Suite Sumiller sommelier Surrealismo surrealisme Tarot tarot Tarta tarte Ujier huissier Tacha tache Tapiz del frances antiguo tapiz Tartaro tartara tartare Teleferico telepherique Tell Tingle del frances antiguo tingle Tisu tissu Tonel del frances antiguo tonel diminutivo de tonne tonel grande Torticolis torticolis torticolis Tour Tournee Tren train Triciclo del frances tricycle y este de tri tri y el griego kyklos kyklos circulo rueda Trolebus trolleybus Tropa troupe Troupe Trucaje trucage Turba tourbe Turnar tourner Ulema ulema Vali wali Vals valse Vedete vedette Vedette Vianda viande Vineta vignette Vivac del frances antiguo bivac Voyerista voyeur e ista Voyeur Yodo iodo iode Yogur yogourt Zinc cinc zinc Zigurat ziggurat Referencias Editar Desjardins Mario Febrero de 2007 Breve estudio de los galicismos a traves de la historia Tinkuy num 4 Juan Mir y Noguera Prontuario de hispanismo y barbarismo Madrid Saez de Jubera 1908 Nueva gramatica de la lengua espanola 2009 apartado 26 61 Badia Javier 4 de junio de 2011 La AEAT un galicismo y otras minucias Lenguaje administrativo Garcia Yebra Valentin Influencia del frances en el vocabulario cientifico Boletin Punto y Coma num 58 Anoeta Freire Flavia 10 de junio de 2015 La influencia del frances en el vocabulario gastronomico castellano Universidad Autonoma de Barcelona Concepcion Otaola Olano Galicismos en el espanol actual empleados en la prensa en M º Rosario Ozaeta Doina Popa Liseanu y Alicia Yllera eds VV AA Palabras y recuerdos Homenaje a Rosa Maria Calvet Lora Madrid UNED Departamento de Filologia Francesa 2004 pp 163 y ss Bibliografia EditarValentin Garcia Yebra Diccionario de Galicismos prosodicos y morfologicos Madrid Gredos 1999 Arturo del Hoyo Diccionario de palabras y frases extranjeras Santillana 2002 Madrid Espana ISBN 84 663 0810 5 Vease tambien EditarAnglicismo Arabismo Germanismo Hispanismo Iberismo Italianismo Latinismo Lusitanismo NahuatlismoEnlaces externos EditarFrench English false friends en ingles Gallicismes en anglais en frances Datos Q782407 Obtenido de https es wikipedia org w index php title Galicismo amp oldid 142996932, wikipedia, wiki, leyendo, leer, libro, biblioteca,

español

, española, descargar, gratis, descargar gratis, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, imagen, música, canción, película, libro, juego, juegos