fbpx
Wikipedia

Idioma osco

El osco fue una lengua itálica, perteneciente al grupo de las lenguas osco-umbras, hablada en la parte centro-meridional de la península itálica durante parte de la antigüedad.

Osco
Hablado en Antigua Italia
Región centro-sur de la península itálica
Hablantes Lengua muerta
Familia Indoeuropeo
 Itálico
   Osco-Umbro
    Osco
Escritura Alfabeto osco, latino y griego
Códigos
ISO 639-2 ine
ISO 639-3 osc

Lenguas de la antigua Italia en la Edad del Hierro con la distribución del osco.

Aspectos históricos, sociales y culturales

Se trata en realidad un concepto lingüístico complejo, con variantes dialectales. Sirvió de lengua principal de los samnitas, habitantes de la zona vecina del Lacio, en la Campania. En el 290 a. C. los samnitas fueron sometidos a Roma, pero hasta la guerra social del 90-89 a. C. mantuvieron el uso oficial de su lengua. Quedan de ella algunos nombres propios de persona y algunas glosas, además de unas 650 inscripciones,[1]​ la mayoría muy breves (aunque hay una de unas 300 palabras) y escritas en tres alfabetos distintos: griego, latín y un tercero nativo, derivado del griego por medio de los etruscos.

En relación con el osco estaban algunos de los llamados dialectos sabélicos, hablados por una serie de tribus localizadas al este del Lacio, entre Umbría y la Campania (sabinos, pelignos, marrucinos, marsos, vestinos, volscos), conocidos por glosas y en varios casos también por algunas inscripciones.

Descripción lingüística

Características

El osco tenía mucho en común con el latín, aunque también hay muchas diferencias notables y muchos grupos de palabras comunes del latín estaban ausentes o representados por formas completamente diferentes. Por ejemplo, el latín volo, velle, volui, y otras formas de la proto-indoeuropeo de la raíz *wel- ('a voluntad') en osco y en umbro estaban representadas por las palabras derivadas de *gher ('desear'): osco herest ('él querrá').

También en fonología, el osco exhibió una serie de diferencias claras con respecto al latín: así, el osco 'p' en lugar del latín 'qu' (Osc. Pis, Lat. Quis) (compárese la división celta-Q y celta-P de las lenguas celtas); 'b' en lugar de la 'v' latina en posición inicial; 'f' medial en contraste con la 'b' o la 'd' latina (Osc. mefiai, Lat. mediae).

El osco se considera una de las lenguas itálicas más conservadoras, y entre las lenguas indoeuropeas atestiguadas solo rivaliza con el griego la retención del sistema de vocales heredado con los diptongos intactos.

Fonología

El inventario consonántico del osco viene dado por:

labial alveolar palatal velar lab.-vel. glotal
Oclusiva sorda p t k
Oclusiva sonora b d g
Fricativa f s h
Nasal m n
Sonante w r, l j w

El inventario vocálico reconstruido constaría de los siguientes elementos:

En las inscripciones, los signos <í> y <ú> transcriben las letras para los fonemas /e(ː)/ y /o/, mientras que los signos <i> y <u> se refieren a /i(ː)/ y /u(ː)/. Y por otra parte el signo <e> = /ɛ(ː)/. Ocasionalmente las vocales largas en las inscripciones con alfabeto osco se transcriben duplicando la vocal.

Alfabeto osco

 
Inscripción osca de Pompeya.
Transliteralización
Pai fiet postrud meddicud cernaias. Virieis censurineis eicas tris eh peilatas sint sulliais fertalis stuflata sint miblussimi nessas staiet portas slagid.
Quae fiunt postero magistratus cenariae. Virri censorini hae tres ex pilatae sunt sullis fertilis statutae sunt inventa proximae stant portae loco. (Latín)
Que harán con la cena del posterior magistrado. Virri censura estos tres cerdos que son acechados en tierra fértil. Son las próximas puertas, están en el lugar. (Español)

Los oscos tenían su propio alfabeto inspirado en el alfabeto etrusco, a su vez inspirado en el alfabeto griego. También se han encontrado documentos oscos escritos en alfabeto latino y en alfabeto griego.

El alfabeto tenía 21 letras. Las vocales eran originalmente 5 en número: a, e, i, u, o. Posteriormente, se agregaron otras dos: í y ú para indicar un ente sonoro intermedio, es decir, para el primero y para el segundo.

La escritura se realizaba de derecha a izquierda. Es posible vincular dos letras en la misma palabra cuando las líneas verticales de las dos letras están una al lado de la otra. Las palabras que están en la misma línea están separadas por un punto o dos puntos superpuestos. Los primeros nombres se abrevian, más raramente los gentilicios para los nombres de las personas. Los términos que definen un cargo público también se abrevian (MT de Meddix Tuticus).

Si bien el idioma se hablaba igual en el territorio, el alfabeto no era homogéneo. De hecho, las escrituras descubiertas en varios lugares muestran que no siempre se usaron las letras del alfabeto clásico. En Lucania y en Brucio se utilizó el alfabeto griego. Los sabinos, pelignos, marsos, ecuos, entre otros, por su cercanía a los latinos, utilizaron el alfabeto latino.

Alfabeto osco

 

Ejemplo de la escritura osca

 

Inscripciones

 
La "Tabla Osca".
 
La "Tabla Agnone".

Las inscripciones en osco más importantes son la "Tabla Osca”, la "Tabla Agnone", la "Tabla Bantina" y la "inscripción del Cippus Abellanus". Las dos primeras inscripciones tratan sobre ritos de culto a la diosa Ceres y otros dioses oscos, la tercera sobre un plebiscito o ley municipal de los oscos en Bantia, la cuarta sobre un tratado de construcción entre los municipios de Nola y Abella.

También aparecen inscripciones oscas breves en algunas fachadas de casas y edificios antiguos de Pompeya. Fueron sacadas a la luz durante las excavaciones arqueológicas de Pompeya. En esta ciudad, durante la época del imperio romano los habitantes aún hablaban osco.

En la sección de epigrafía del Museo Arqueológico Nacional de Nápoles se conserva una rica colección de inscripciones en osco.

A continuación se muestran cinco inscripciones oscas ("Tabla Osca", "Tabla Agnone", "Tabla Bantina", "Cippus Abellanus" y una larga de Pompeya) comparadas con el latín y el español:[2][3]

Inscripción larga de Pompeya

Osco Latín Español
M. Siuttiis M. f. N. Puntiis M aídilis eka viam teremnantns ant púutram Stafíinam. Víu teremnatust íst perek X, iússu vía Pumpaiiana teremnattens perek. Ill ant kaílam Iiiveis Meeilikiieis. Ekass vias iním via luviia it Dekkviarím medíkeís Pumpaiianeís serevkid imaden úpsens, ínusu aídiles prúfatted. M. Suttius M. f. N. Pontius aediles hanc viam terminaverunt ante pontem Stabilam. Via terminata est perticis iidem viam Pompeianam terminaverunt perticis. Iii ante caelum lovis, Milichii enim viam loviam et Decurialem magistratus Pompeiani auspicio ab imo operent, idem aediles probaverunt. Los ediles M. Suttius M. f. N. Pontius aquí terminaron la vía ante el puente Stabile. La vía terminada es de perchas las mismas vías de Pompeya terminaron de perchas. Iii ante el cielo Júpiter, Milichii a por la vía de Júpiter y Decuriale, los magistrados de Pompeya al auspicio desde abajo operen, los mismos ediles probaran.
V. Aadirans V. eitiuvam pam vereiiai Pumpaiianai tristamentud deded, eísak eitiuvad V. Viinikiis Mr. kvaisstur Primpaiians triíbúm ekak kúmbennieis tanginud úpsannam, deded ísidum prúfatted. V. Adiranus V. f. pecuniam quam iuventuti Pompeianae testamento, dedit ea pecunia V. Vinicius Mr. f. quaestor Pompeianus tribum hanc conventus tangibile operandam, dedit idem probavit. V. Adiranus V. f. el dinero como ayudó el testamento de Pompeya, dio ese dinero al cuestor V. Vinicius Mr. f. la tribu de Pompeya de este convento tangible operando, dio la misma prueba.

Tabla Osca

Osco Latín Español
Status pus sint hurtin Cerrin: Vezce statif, Euclui statif, Cerri statif, futrei Cerriai statif, anter statai statif, ammai Cerriai statif, diumpais Cerriais statif, liganac deicei entrai statif, anafriss Cerriuis statif, matuis Cerriuis statif, Ivei Verehasiui statif, Ivei regaturei statif, Hereclui Cerriui statif, Patanai Pistiai statif, deivai genetai statif. Asai purasiai sahtum tefurum alttrei putereipid acenei sacarahiter. Stati qui sunt horto Cereri: Vetusci status, Euclo status, Cereri status, creatrici Cereri status, inter statae status, amore Cereri status, lymphis Cereris status, lege dici intra status, imbribus Cereris status, mattis Cereri status, Iovi Vergario status, Iovi rectori status, Herculis Cereris status, Pandae Pisteae status, divae genitae status. In ara igniario sanctum holocaustum in altero utroque anni sancitur. Estos huertos son de Ceres que: Vetusci esta, Euclo esta, Ceres esta, el creador entre Ceres esta, el amor de Ceres esta, la linfa de Ceres esta, la ley entra a decir esta, llueve Ceres estas, planificando Ceres esta, Júpiter Vergario esta, Júpiter el rector esta, Hércules y Ceres están, Panda Pistea esta, la deida produce esta. En un altar de fuego en un incendio santo, en el otro, cada año consagren.
Flusasiais az hurtum sacarater. Pernai Cerriai statif, ammai Cerriai statif, flusai Cerriai statif, Euclui paterei statif. Asas ecasc estint hurtui: Vezcei, Euclui futrei anter statai Cerri, ammai diumpais liganac deicei entrai Cerriai anafris matuis Ivei Verehasiu Ivei pihiui regaturei Hereclui Cerriui Patanai Pistiai deivai genetai. Assai purasiai sahtum tefurum alttrei putereipid acenei hurz decamanniuis stait. Floralibus ad hortum sacrificatur. Pernae Cereri status, amore Cereri status, florae Cereri status, Euclo patri status. Arae hae exstant horto: Vetusci, Euclo creatrici inter statae Cereri, amore lymphis lege dici intra Cereri, imbribus Cereris, mattis Cereris, Iovi Vergario, Iovi pio rectori, Herculis Cereris, Pandae Pisteae, divae genitae. In ara igniario sanctum holocaustum in altero utroque anni hortus decumanis stat. Florecen los huertos a sacrificar. Las piernas de Ceres están, el amor de Ceres esta, las flores de Ceres están, el padre Euclo esta. Al altar de estos huertos existentes: Vetusci, Euclo el creador entre Ceres esta, el amor de Ceres, la linfa de Ceres, la ley dice entra, llueve Ceres, planificando Ceres, Júpiter Vergario, Júpiter el rector leal, Hércules y Ceres, Panda Pistea, la deidad produce. En un altar de fuego en un incendio santo, en el otro huerto, cada año décimo están.

Tabla Agnone

Osco Latín Español
Ceri arenticai manafum pai pusi heriam suvam leginom aflacud suvam orsus inim malax nistrus Paciu Cluvatiud valaimas puclum ant cadum Damia leginom idic tifei manafum Viibiai ampulum radad. Ceri arenticai valaimas puclum it ullas leginei radad lamatir acrid eises dunte it caispatar it crustatar. Cereri ultrici mandavi qui quae vim suam legionem affligat suam ursos enim malevolos propinquos Pacio Clovatio optimae puerum, ante cadere Damiae legionem id tibi mandavi Vibae ministrum reddat. Cereri ultrici et illius legioni reddat tundatur acriter eius unde, et caedatur et cruentetur. Ceres la vengadora mandada que alguien fuerte de su legión aflija, sus osos a por los malos cerca del mejor chico Pacio Clovatio, ante caer la legión de Damia, Vibia él te mando de vuelta a rendirte. Ceres la vengadora y ellos de la legión rendidos, agudos, golpen aquellas ondas, caídos y sangrientos.
Svai nip aut svai tiu idic fificus pust eis com cafad aut nei puttiad aut svai pid perfahtum puttiad. Nip huntruis nip subruis aisusis puttians pidum puttians ufteis Pacim Cluvatiui valaimas puclum. Pun far cafad nip puttiad edum menum limupi pai humuns bivus caranter. Si nec aut si id tu decreveris post ea cum capiat aut non possit quandoque aut si quid perficere possit. Nec inferis nec superis sacrificiis possint quidquam possint optati Pacio Clavatio optimae puerum. Quando far capiat nec possit edere minuere famem quae homines vivi vescuntur. Si no o si el decretó con ti, posteriormente ella, cabe, no se puede o si pudieron perfectamente. Ni inferiores ni superiores sacrificios pueden ni alguien puede, ha optado el mejor chico Pacio Clovatio. Cuando el trigo cabe ni se puede comer o disminuir el hambre de algunos hombres vivos alimentados.
Suluh Pacis Cluvatiis valaimas puclui turumiad. Viibiai Aquiai svai aflacus Pacim Cluvatim valaimas puclum subra inim tuai leginei it sacrim svaipuh aflacus huntrus terras huntrus apa, Pacim Cluvatim puclum valaimas Ceri arenticai aut ulas leginei. Denique Pacius Clovatius optimae puero torqueator. Vibae Aquiae si affligeris Pacium Clovatium puerum optimae supra enim tuae legioni et sacrum sive affligeris infra terra infra aqua, Pacius Clovatius puerum optimae aut Cereri ultrici aut illius legioni. Finalmente el chico Pacio Clovatio, mejor torqueador. Viba Aqua si Pacio Clovatio el chico mejor aflija, sobre tu legión y sagrada, entonces aflije, debajo la tierra, debajo el agua, Pacio Clovatio el chico mejor o Ceres la vengadora o ellos de la legión.

Tabla Bantina

Osco Latín Español
Onomust izic svai mins quaistur moltam angitunur deiuast maimas carneis senateis tanginud osins pun ioc egmo com parascuster. Svai pis pertemust pruter pam deiuatud sipus comenei perum dolom malom siom ioc comono mais egmas touticas amnud pam pieisum brateis aut cadeis amnud inim idic siom dat senateis tanginud maimas carneis pertumum piei ex comono pertemest izic eizeic zicelei comono ni hipid. Erit is si minus quaestor multam proposuerit iurabit maximae carnis senatus tangibile dummodo, quando adsint ea cum res consulta erit. Si quis pertimuerit, prius quam iurato sciens in comitio sine dolo malo se ea comitia magis rei publicae causa quam cuiuspiam gratias aut cadis causa enim id se de senatus tangibile maximae carnis pertimere qui sic comitia pertimet, is eo die comitia ne habuerit. El será si menos el cuestor propusiera mucho jurar la máxima carne del senado tangible, siempre y cuando asista ahí con el culpable consultándole. Si quien temé lo anterior como juró, sabiendo en el comité sin dolo malo los juicios más el asunto público como causa cualquiera, será las gracias o la caída de la causa del senado tangible por la carne máxima temida que por tanto el juicio será temido, en ese día ni habrá juicio.
Pis pucapit pust exac comono hafet meddis dat castrid oufur en einatus factud pous toutos deiutuns tanginom deicans siom dat eizas idic tangineis deicum pud valaimom touticom todait ezum nep fafacid pud pis dat eizac egmad mins deuiaid dolud malud. Quis quandoque post hac comitia habebit magistratus de castro vel in pecunias facito ut populus iurati tangibilium dicant se de iis id tangibilis dicere quod optimum publicum censeat esse neque fecerit quo quis de ea re minus iuret dolo malo. Quien una vez posterior de este juicio tiene magistrados de castillo, quiere dinero, hace que el pueblo juré siendo tangible, diga lo mismo, decir que mejor el público evalue ser, ni haga que el culpable menos jure el dolo malo.
Svai pis contrud exeic fefacust aut commono hipust molto etanto estud it svai pis ionc fortis meddis moltaum herest ampert minstreis aetis eituas moltas moltaum licitud. Si quis contra hoc fecerit aut comitia habuerit multa tanta esto et si quis eum fortis magistratus multare volet dumtaxat minoris partis pecuniae multae multare liceto. Si quien esta en contra haga o en el juicio habrá mucho, tanto esto y si quien del fuerte magistrado quiere multar simplemente en menores partes del mucho dinero lícito, multe.
Svai pis pru meddicutud altrei castrous aut eituas zicolom deicust izic comono ni hipid ne com op toutad petirupert urust sipus perum dolom malom it trutum zico touto peremust petiropert nep mais pompis com preiuatud actud pruter pam meddicat didest it com posmom com preiuatud urust eisucem ziculud zicolom nesimom comonom ni hipid. Si quis pro magistratu alteri castri aut pecuniae diem dixerit is comitia ne habuerit nisi cum apud populum quater oraverit sciens sine dolo malo et definitum diem populus peremerit quater neque magis quinquies cum reo agito prius quam iudicationem dabit et cum postremum cum reo oraverit ab eo die dierum proximorum comitia ne habuerit. Si quien para el magistrado del otro castillo o dinero dijiera en el juicio no tiene nada con el pueblo y en cuatro días orando la verdad sin dolo malo y días definidos, el pueblo ni apoderado de cuatro, cinco o más con el culpable actuó el anterior como juzgando lo dado y con el posterior, con el culpable oraron por día a día, al final ni habrá próximo juicio.
Svai pis contrud exeic fefacust ionc svai pis herest meddis moltaum licitud ampert mistreis aetis eituas licitud. Pun censtur Bansae toutam censazet pis ceus bantins fust censamur esuf it eituam poizad ligud iusc censtur censaum anget uzet. Aut svai pis censtomen nei cebnust dolud malud it eizeic uincter esuf comenei lamatir meddixud toutad praisentid perum dolum malom it amiricatud allo famelo it ei sivom paei eizeis fust pae ancensto fust toutico estud. Si quis contra hoc fecerit si quis volet magistratus multare, liceto, dumtaxat minoris partis pecuniae liceto. Quando censores Bansae populum censebunt qui civis bantinus erit, censetor ipse et pecuniam qua lege censores censere proposuerint. Aut si quis in censum non venerit dolo malo et in eo convincitur, ipse in comitio veneat praetoris magis tratu populo praesente sine dolo malo et amicitia alia familia et pecunia ei saevo quae iis erit, quae incensa erit publica esto. Si quien este en contra haga si quien quiere multar magistrados, el licito simplemente en menores partes del mucho dinero licito. Cuando los censores de Bansa evaluen el pueblo que los ciudadanos bantinos sean censores por su parte y el dinero de que lado de la ley evaluaran los censores propuestos. O si quien evaluo no venir en dolo malo y en eso de convencer por su parte, en el comité vinieron más pretores, trataron el pueblo presente sin dolo malo y el resto de los amigos, familias, y el dinero cruel que sea, que incendie el público esto.
Praitur svai praifahtus pud post exac Bansae fust svai pis op eizois com atrud ligud acum herest aut pru medicatud manim aserum eizazunc egmazum pas ex aiscen ligis scriftas sint ne puhim pruhipid mais zicolois nesimois. Praetor si praefectus post hac Bansae erit, si quis apud eos cum, altero lege agere volet aut pro iudicato manum asserere earum re, quae hisce in legibus scriptae sunt, ne quem prohibuerit magis diebus proximis. El pretor si pone a cargo posteriormente en esto a Bansa, si quien en presencia de ello con otra ley quiere actuar o para juzgar la mano de cosecha, el culpable bosteza en las leyes escritas, son de que manera ni prohibidas, más los próximos días.
Svai pis contrud exeic pruhipust molto etanto estud it svai pis ionc meddis moltaum herest licitud ampert minstreis aetis eituas moltas moltaum licitud. Praitur censtur Bansae ni pis fuid nei svai quaistor fust nep censtur fuid nei svai praitur fust it svai pis praitur it svai pis quaistum nerim veirom fust izic post eizuc fuid. Si quis contra hoc prohibuerit, multa tanta esto et si quis eum magistratus multare volet, liceto, dumtaxat minoris partis pecuniae multas multare liceto. Praetor censor Bansae ne quis fuit, non quaestor fuerit, neque censor fuit, non si praetor fuerit et si quis praetor et si quis quaestor neve virum fuerit is post ea fuit. Si quien esta en contra de prohibir mucho, tanto, esto y quien de los magistrados quiere multar licitos, simplemente en menores partes del mucho dinero lícito, multe. El pretor y censor Bansa ni quien fuese, no fue cuestor, ni censor fue, si no fuera pretor y si quien pretor y si quien cuestor, ningún varón fue el, lo posterior a eso fue.
Svai pis contrud exeic fust estud izic amprufid fahtus estud idic medicim eizuc medicim acunom nesimom pud medicim. Si quis contra hoc fuerit esto is improbe factus esto, id magisterium eo magisterium annorum proximorum quod magisterium. Si quien esté en contra de esto, improbablemente del magisterio hecho, de él, ese magisterio de los próximos años, porqué el magisterio.
Pruterpam medicatinom lehest dolom malom dolud malud sudana inim. Svai pis fortis ionc meddis moltaum herest moltas moltaum licitud. Antequam magistratum leget dolum malum dolo malo sudines enim. Si quis fortis eum magistratus multare volet multa multare liceto. Antes de leer el magistrado el dolo malo, el dolo malo del escritor de piedras preciosas. Si quien de los fuertes magistrados quiere multar mucho, multe el lícito.
Pis arageteis maistram carnom aceneis usurom nummom eh exac ligud allam hipust, pantes censas fusts acenei poizeipid spentud quaistur inim eisiuss deiu nail holans deuatud aceneis perum dolom malom. Quis argentus maiorem carnem annis usurum nummum ex hac lege aliam habuerit quantis census fuerit anni quoque promittito quaestor enim iidem iuro nihil halant iurato annis sine dolo malo. Quien de la plata, la mayor carne de años, uso de monedas desde esta ley lo demás habrá en cuanto fue el censo del año también prometió el cuestor por igual nada jura, respiren, jure en años sin dolo malo.

Cippus Abellanus

Osco Latín Español
Maiiúí Vestirikiíúí maieís stattieís prupukid sverruneí kvaístureí Abellanúí, íním Maiiúí Lúvkiíúí Maieís Pakalatúí medíkeí deketasiúí Núvlanúí, íním lígatúís Abellanúís íním lígatúís Núvlanúís, pús senateís tanginúd suveís pútúrúspíd ligatús fufans ekss kúmbened: Maio Vestricio mai status praefinito pactum quastori Abella enim Maio Lucio, Mai Puclato magistratus decimario Nolano enim legatis Nolanis qui senatus tangibilia sui utrique legati erant ita convenit: Maio Vestricio en mayo estuvo prescribiendo un pacto en Abella para los magistrados Maio Lucio, Maio Puclato, los décimos de Nola que de su senado tangible eligieron ambos legados de Nola, por lo tanto era conveniente:
Sakaraklúm Herekleís úp slaagid púd íst, íním teerúm púd úp eísúd sakaraklúd íst púd anter teremníss eh íst, paí teremenniú múíníkad tanginúd prúftú sint ramnúd, puz ídík sakaraklúm íním ídík terúm múíníkúm múíníkeí tereí fusíd, íním eíseís sakarakleís íním tereís fruktatiuf múíníkú pútúrúmpid fusíd. Templum Herculis ob loco quod est enim terra apud id templo est quod inter termina ex est quae termina munia tangibilium probata sunt recto circuitu ut id templum enim id terra munia in munis territorio foret enim eius templi enim terrae fructus munia utrorumque foret. Un santuario a Hércules en el lugar que es para la tierra, el santuario que es entre el término final, desde que lo terminen es tangible, las tareas son probadas, un circuito recto de que modo para la tierra del templo, el servicio y los deberes en el santuario fueron para ellos, para los frutos de la tierra, los deberes fueron para ambos.
Avt Núvlanúm estud Herekleís fíisnaíen dúnúm píspíd Núvlanús ípi pís. Ekkum svaí píd herieset trííbarakavúm tereí púd liímítúm pernúm púís Herekleís fíísnú mefiú íst, ehtrad feíhúss pús Herekleís fíísnam amfret, pert víam pússt íst, paí ípi íst, pústin slagím senateís suveís tanginúd, tríbarakavúm líkítud. Aut Nolano esto Herculis fanum donum quisque Nolanorum ibi quis. Item si quid volent aedificare in terra quod limitibus tenus quibus Herculis fanum medium est, extra murus qui Herculis fanum ambiunt, per viam positum est, quae ibi est, pro locis senatus sui tangibile, aedificare liceto. O en Nola este don de Hércules, el templo para ambos, en Nola, ahí quienes. Además si que quieren construir en la tierra, cual límites en medida que el templo de Hércules es de muro largo, que el templo de Hércules es medio, un ámbito en el templo de Hércules por la vía puesta que ahí es, para el lugar de su senado tangible, construir el licito.
Íním íúk tríbarakkiuf pam, Núvlanús estud. Ekkum si quid Abellanús tríbarakattuset íúk tríbarakkiuf, íním úíttiuf Abellanúm estud. Avt púst feíhúís pús físnam amfret, eíseí tereí nep Abelanús nep Núvlanús pídum tríbarakattíns. Enim id aedificium quam aedificaverint, Nolanorum esto. Item si quid Abellani aedificaverint id aedificium, enim usus Abellanorum esto. Aut post muros qui fanum ambiunt, in ea terra neque Abellani neque Nolani quidquam aedificaverint. Entonces el edificio como se construira en Nola esto. Además si que construira Abella un edificio para este uso en Abella. O el posterior muro que el ámbito del templo en esa tierra ni Abella ni Nola construirían cualquier cosa.
Avt thesavrúm púd eseí tereí íst, pún patensíns múíníkad tanginúd patensíns, íním píd eíseí thesavreí púkkapíd eestit, alittíúm alttram alttrús herríns. Avt anter slagím Abellanam íním Núvlanam súllad víú uruvú íst, pedú íst eísaí víaí mefiaí teremenniú staíet. Aut thesaurum quod in ea terra est, quando paterent munia tangibilium paterent, enim quidquid in eo thesauro quandoque exstat, portionum alteram alteri caperent. Aut inter loci Abellanum enim Nola ubique via curva est, pedes est in ea via media termina stant. O el tesoro del cual en esa tierra es, cuando abrieron las tareas tangibles la abrieron, por lo que sea en ese tesoro a veces existente, tomen una porción otra en otra. O, entre el lugar de Abella para Nola, la vía es curva, es los pies en esa vía media terminada donde están.

Gramática

La gramática osca es idéntica a la del latín, los métodos de declinación, conjugación, género y sintaxis son similares. Las diferencias radican principalmente en fonología, ortografía y uso de algunas palabras.

La conjunción coordinadora -pe

Pe (y) derivada de (que) está atestiguado como un morfema relacionado, por ejemplo en neque, nec que da en lugar en osco: nep, nip. Estas formas tienen tres funciones: el refuerzo de la negación (= no), la coordinación de una proposición negativa (y no), la función de “partícula focalizadora” (nep… pidem).

Asíndeto

El asíndeto copulativo se utiliza para coordinar los nombres de personas emparentadas por lazos familiares o profesionales así como en fórmulas de imprecación, obedeciendo a criterios fónicos como la aliteración y el orden de sucesión creciente de sílabas, como en biss, aftiím, aitatúm, amirikum, fangvam, biítam, anamúm, (“acciones, espíritu, fuerza, amigo, lengua, vida, ánimo”).

Los nombres de los magistrados están unidos por el asíndeto, pero a veces se utiliza el inim del coordinador. Su valor base es aditivo y a menudo expresa coordinación conectiva. Si, por ejemplo, en la mención de magistrados se agregan otros que ejercen funciones distintas, sus nombres se coordinan con la partícula íním como en una inscripción breve de Pompeya: Min.Heii (s) MV íním MX ekík pavmentum úpsannam dedens ("M. Heius magistrado de Vereia y el colegiado de 10 magistrados dieron operando”).

Sustantivos

El osco tiene seis casos (el caso vocativo no está atestiguado), dos números y cinco declinaciones. La morfología verbal es similar a la latina: tres modos, cinco tiempos (el pluscuamperfecto no está atestiguado), cinco modos verbales indefinidos, dos diátesis y cuatro conjugaciones.

Primera declinación

Las diferencias entre el osco y el latín, con respecto a la primera declinación, son: la terminación -ad del ablativo singular para el primero contra la salida en -ā del latín clásico, pero en concordancia con el latín arcaico (puellād); la salida en -as para el genitivo singular, suplantado en latín clásico por -ae, pero presente en formas más arcaicas (pater familiās); la conservación de la -s intervocálica en el genitivo plural, también en común con el latín arcaico (puellāsom).

Singular Plural
Nominativo -as
Genitivo -as -asúm
Dativo -aí -aís
Acusativo -am -ass
Ablativo -ad -aís
Locativo -aí -aís

Un ejemplo se encuentra en la palabra víú "vía".

Singular Plural
Nominativo ú as
Genitivo as asúm
Dativo aís
Acusativo am ass
Ablativo ad aís
Locativo aís

Segunda declinación

Las principales diferencias con el latín son: la caída de la terminación latina -os en el singular nominativo (-us para el latín clásico) y la salida en -ús en el plural frente a la en -oī del latín (-i en el latín clásico); la terminación -eís del genitivo en el grupo de la tercera declinación, contra la salida in -oī del latín arcaico; la terminación -oī del latín arcaico se traduce con -úí (debe leerse oi) en lo que respecta al caso dativo; el locativo conserva la terminación -eí en oposición a -i -o del latín; para los casos acusativo y ablativo se aplican las mismas consideraciones que para la primera conjugación.

  • Sustantivos masculinos y femeninos.
Singular Plural
Nominativo - -ús
Genitivo -eís -úm
Dativo -úí -úís
Acusativo -úm -úss
Ablativo -úd -úís
Locativo -eí -úís
  • Sustantivos neutros.
Singular Plural
Nominativo -úm
Genitivo -eís -úm
Dativo -úí -úís
Acusativo -úm
Ablativo -úd -úís
Locativo -eí -úís

Declinación del sustantivo masculino húrz "huerto".

Singular Plural
Nominativo húrz húrtús
Genitivo húrteís húrtúm
Dativo húrtúí húrtúís
Acusativo húrtúm húrtúss
Ablativo húrtúd húrtúís
Locativo húrt húrtúís

Raíz -i.

  • Sustantivos masculinos y femeninos.
Singular Plural
Nominativo - -iús
Genitivo -ieís -iúm
Dativo -iúí -iúís
Acusativo -iúm -iúss
Ablativo -iúd -iúís
Locativo -ieí -iúís
  • Sustantivos neutros.
Singular Plural
Nominativo -im -iú
Genitivo -ieís -iúm
Dativo -iúí -iúís
Acusativo -im -iú
Ablativo -iúd -iúís
Locativo -ieí -iúís

Tercera declinación

Como en latín, también en osco los sustantivos de esta declinación se dividen en grupos: consonante y vocal. La singularidad más obvia es la terminación en -uf del singular nominativo en la raíz de la consonante nasal.

Tema vocalico en i.

  • Sustantivos masculinos y femeninos.
Singular Plural
Nominativo - -is
Genitivo -eís -íúm
Dativo -eí -ífs / -íss
Acusativo -úm ?
Ablativo -íd -ífs / -íss
Locativo ? ?

Declinación de la palabra aídil "edil".

Singular Plural
Nominativo aídil aídilis
Genitivo aídileís aídilíúm
Dativo aídil aídilífs
Acusativo aídilíúm ?
Ablativo aídilíd aídilífs
Locativo ? ?

Raíz consonantica "muda".

  • Sustantivos masculinos y femeninos.
Singular Plural
Nominativo -s -s
Genitivo -eís -úm
Dativo -eí -ís
Acusativo -úm -s
Ablativo -úd -ís
Locativo ? ?
  • Sustantivos neutros.

No atestiguado.

Declinación de la palabra meddíss "magistrado".

Singular Plural
Nominativo meddíss meddíss
Genitivo medíikeís medíkúm
Dativo medík medíkís
Acusativo medíkúm medíks
Ablativo medíkúd medíkís
Locativo ? ?

Raíz líquida.

Singular Plural
Nominativo -r -r
Genitivo -eís -úm
Dativo -eí -ís
Acusativo -úm -rs
Ablativo -úd -ís
Locativo -? -?

Declinación de la palabra patír "padre".

Singular Plural
Nominativo patír patír
Genitivo patereís paterúm
Dativo pater paterís
Acusativo paterúm paters
Ablativo paterúd paterís
Locativo ? ?

Raíz nasal.

Singular Plural
Nominativo -uf -ns
Genitivo -eís -úm
Dativo -eí -ís
Acusativo -úm -?
Ablativo -úd -íss
Locativo -? -?

Declinación del sustantivo femenino tríbarakkiuf "edificio".

Singular Plural
Nominativo tríbarakkiuf tríbarakkins
Genitivo tríbarakkineís tríbarakkinúm
Dativo tríbarakkin tríbarakkinís
Acusativo tríbarakkinúm ?
Ablativo tríbarakkinúd tríbarakkiís
Locativo ? ?

Cuarta declinación

Debido al pequeño número de sustantivos que pertenecen a esta clase, la mayoría de las terminaciones son desconocidas.

Singular Plural
Nominativo -? -?
Genitivo -ús -?
Dativo -? -?
Acusativo -ím -?
Ablativo -íd -?
Locativo -? -?

Quinta declinación

De la quinta declinación sólo se conoce la terminación del singular nominativo -es y del dativo singular -í, como en el sustantivo Cerres "Ceres".

Tabla comparativa de vocabulario

Una lista de palabras oscas comparadas con el latín que reflejan su evolución desde el protoitálico.

Español Protoitálico Latín Osco[4][5]
actuar ago agere acum
brillaba asai arae aisaí
plata argentod argento aragentud
campaña kampana campania campanud
cena kertsna cena cersna
cielo kailom caelum cailam
otro alter alter altre
ante ante ante ant
o awte aut avt
censo kenseo censere censaum
ciudadano keiwis civis ceus
con kom cum com
contra kontrod contra contrud
de det de dat
decir deiko dicere deicum
regalo, don donom donum dúnum
para, y enim enim iním
ella esa ea eisaí
extra ekstrad extra ehtrad
ser ezom esse ezum
es este est íst
este xeike hic eice
esta, esto estod esto estud
hacer fakio facere facum
hizo fakitod facito factud
tener, haber xabeo habere hafum
templo feznom fanum fíísnam
familia famelo familia famelo
flora flosa flora flusa
hermano frater frater fratrer
fuerte forktis fortis fortis
fruto fruktos fructus fructatiuf
fue fused foret fusid
gracias gwratos gratias brateis
debajo xundra infra huntrus
hay ipi ibi ípi
el ise is izi
ese ide id idic
el ole ille úlle
entre enter inter anter
emperador emperator imperator embratur
improbado emprobed improbe amprufid
lengua dengua lingua fangua
lágrima dakruma lacrima dacruma
ley leigos lego leígúss
lícito liketod liceto líkitud
libre louderod libero lovfrud
lugar stlokod loco slagid
más magis magis mais
malo malom malum malom
mano manom manum manim
medio mediod medio mefiud
mercado merikatod mercato mericatud
menos minos minus mins
mucho multam multam moltam
tareas muinikad munia muinicad
ni nekwe neque nep
no nen non nei
nuevo nowos novus
cuando kwando quando pún
y kwe que pe
quien kwoi qui pús
porqué?, qué? kwid quid píd
quién?, cual? kwis quis pís
porque, pues, que kwod quod pud
padre pater pater patír
antes prai prae prai
patear patensint paterent patensíns
presente praisented praesente praisentid
primero prumom primum promom
para pro pro pru
después postem post pust / pustin
posterior posterios posterius pústiris
puente pontem pontem púuttram
rojo rudos rubus rufrus
salvo salwos salvus salavs
santuario sawrom saurum savrúm
senado senatos senatus senateís
escrito skreiptos scriptus scriftas
su sweis sui suveís
swei si svaí
tanto etantos tantus etantus
toro taurom taurum taurom
tierra terza terra terrúm
terminar termenios terminus teremenniu
todo umniom omnium úíním
vida gwitam vitam biitam
camino, vía wija via viaí
vino winos vinus vinus
vivo gwiwos vivus bivus

Referencias

  1. Rex. E. Wallace, 2004, p. 813
  2. Robert Planta 2011, Grammatik der Oskisch-Umbrischen Dialekts
  3. «La lingua Osca». Sanniti.
  4. https://thevore.com/oscan/
  5. Stuart-Smith, Jane (2004). Phonetics and Philology: Sound Change in Italic. Oxford University Press.

Bibliografía

  • Buck, Carl Darling (1904). A Grammar of Oscan and Umbrian. With a Collection of Inscriptions and a Glossary (en inglés). Evolution Publishing, 2005. ISBN 1-889758-72-8. 
  • Salvucci, Claudio R. (1999). A Vocabulary of Oscan (en inglés). Evolution Publishing. ISBN 1-889758-06-X. 
  • Stuart-Smith, Jane (2004). «3. Philology: The Evidence for the Italic Development». Phonetics and Philology: Sound Change in Italic. Oxford University Press. pp. 77-99. ISBN 0-19-9257736. 
  • Wallace, Rex E. (2004). «33. Sabellian langauges». En Roger D. Woodard, ed. World's Ancient Languages (en inglés). Camdridge. pp. 812-839. ISBN 978-0-52156256-0. Consultado el 4 de abril de 2010. 
  • Barreda Pascual, Adela (1995). «El valor de la onomástica en el estudio de los nominativos plurales temáticos en -eis como nominativos de influencia osca». Faventia: revista de filologia clàssica (Universitat Autònoma de Barcelona. Departament de Filologia Clàssica) 17 (1): 49-65.  (enlace roto disponible en Internet Archive; véase el historial, la primera versión y la última).

Enlaces externos

 
Prueba Wikipedia en Idioma osco en la Incubadora de Wikimedia
  • Vocabulario osco (en inglés)
  • Lengua osca
  • Alfabeto osco


  •   Datos: Q36653
  •   Multimedia: Oscan inscriptions

idioma, osco, para, comuna, suiza, véase, osco, tesino, osco, lengua, itálica, perteneciente, grupo, lenguas, osco, umbras, hablada, parte, centro, meridional, península, itálica, durante, parte, antigüedad, oscohablado, enantigua, italiaregióncentro, penínsul. Para la comuna suiza vease Osco Tesino El osco fue una lengua italica perteneciente al grupo de las lenguas osco umbras hablada en la parte centro meridional de la peninsula italica durante parte de la antiguedad OscoHablado enAntigua ItaliaRegioncentro sur de la peninsula italicaHablantesLengua muertaFamiliaIndoeuropeo Italico Osco Umbro OscoEscrituraAlfabeto osco latino y griegoCodigosISO 639 2ineISO 639 3oscLenguas de la antigua Italia en la Edad del Hierro con la distribucion del osco editar datos en Wikidata Indice 1 Aspectos historicos sociales y culturales 2 Descripcion linguistica 2 1 Caracteristicas 2 2 Fonologia 3 Alfabeto osco 4 Inscripciones 4 1 Inscripcion larga de Pompeya 4 2 Tabla Osca 4 3 Tabla Agnone 4 4 Tabla Bantina 4 5 Cippus Abellanus 5 Gramatica 5 1 La conjuncion coordinadora pe 5 2 Asindeto 5 3 Sustantivos 5 3 1 Primera declinacion 5 3 2 Segunda declinacion 5 3 3 Tercera declinacion 5 3 4 Cuarta declinacion 5 3 5 Quinta declinacion 6 Tabla comparativa de vocabulario 7 Referencias 7 1 Bibliografia 8 Enlaces externosAspectos historicos sociales y culturales EditarSe trata en realidad un concepto linguistico complejo con variantes dialectales Sirvio de lengua principal de los samnitas habitantes de la zona vecina del Lacio en la Campania En el 290 a C los samnitas fueron sometidos a Roma pero hasta la guerra social del 90 89 a C mantuvieron el uso oficial de su lengua Quedan de ella algunos nombres propios de persona y algunas glosas ademas de unas 650 inscripciones 1 la mayoria muy breves aunque hay una de unas 300 palabras y escritas en tres alfabetos distintos griego latin y un tercero nativo derivado del griego por medio de los etruscos En relacion con el osco estaban algunos de los llamados dialectos sabelicos hablados por una serie de tribus localizadas al este del Lacio entre Umbria y la Campania sabinos pelignos marrucinos marsos vestinos volscos conocidos por glosas y en varios casos tambien por algunas inscripciones Descripcion linguistica EditarCaracteristicas Editar El osco tenia mucho en comun con el latin aunque tambien hay muchas diferencias notables y muchos grupos de palabras comunes del latin estaban ausentes o representados por formas completamente diferentes Por ejemplo el latin volo velle volui y otras formas de la proto indoeuropeo de la raiz wel a voluntad en osco y en umbro estaban representadas por las palabras derivadas de gher desear osco herest el querra Tambien en fonologia el osco exhibio una serie de diferencias claras con respecto al latin asi el osco p en lugar del latin qu Osc Pis Lat Quis comparese la division celta Q y celta P de las lenguas celtas b en lugar de la v latina en posicion inicial f medial en contraste con la b o la d latina Osc mefiai Lat mediae El osco se considera una de las lenguas italicas mas conservadoras y entre las lenguas indoeuropeas atestiguadas solo rivaliza con el griego la retencion del sistema de vocales heredado con los diptongos intactos Fonologia Editar El inventario consonantico del osco viene dado por labial alveolar palatal velar lab vel glotalOclusiva sorda p t kOclusiva sonora b d gFricativa f s hNasal m nSonante w r l j wEl inventario vocalico reconstruido constaria de los siguientes elementos Breve Largaanterior central posterior anterior central posteriorCerradas i u iː i uː u Semicerradas e o eːSemiabiertas ɛ ɛːAbiertas a aːEn las inscripciones los signos lt i gt y lt u gt transcriben las letras para los fonemas e ː y o mientras que los signos lt i gt y lt u gt se refieren a i ː y u ː Y por otra parte el signo lt e gt ɛ ː Ocasionalmente las vocales largas en las inscripciones con alfabeto osco se transcriben duplicando la vocal Alfabeto osco Editar Inscripcion osca de Pompeya TransliteralizacionPai fiet postrud meddicud cernaias Virieis censurineis eicas tris eh peilatas sint sulliais fertalis stuflata sint miblussimi nessas staiet portas slagid Quae fiunt postero magistratus cenariae Virri censorini hae tres ex pilatae sunt sullis fertilis statutae sunt inventa proximae stant portae loco Latin Que haran con la cena del posterior magistrado Virri censura estos tres cerdos que son acechados en tierra fertil Son las proximas puertas estan en el lugar Espanol Los oscos tenian su propio alfabeto inspirado en el alfabeto etrusco a su vez inspirado en el alfabeto griego Tambien se han encontrado documentos oscos escritos en alfabeto latino y en alfabeto griego El alfabeto tenia 21 letras Las vocales eran originalmente 5 en numero a e i u o Posteriormente se agregaron otras dos i y u para indicar un ente sonoro intermedio es decir para el primero y para el segundo La escritura se realizaba de derecha a izquierda Es posible vincular dos letras en la misma palabra cuando las lineas verticales de las dos letras estan una al lado de la otra Las palabras que estan en la misma linea estan separadas por un punto o dos puntos superpuestos Los primeros nombres se abrevian mas raramente los gentilicios para los nombres de las personas Los terminos que definen un cargo publico tambien se abrevian MT de Meddix Tuticus Si bien el idioma se hablaba igual en el territorio el alfabeto no era homogeneo De hecho las escrituras descubiertas en varios lugares muestran que no siempre se usaron las letras del alfabeto clasico En Lucania y en Brucio se utilizo el alfabeto griego Los sabinos pelignos marsos ecuos entre otros por su cercania a los latinos utilizaron el alfabeto latino Alfabeto osco Ejemplo de la escritura osca Inscripciones Editar La Tabla Osca La Tabla Agnone Las inscripciones en osco mas importantes son la Tabla Osca la Tabla Agnone la Tabla Bantina y la inscripcion del Cippus Abellanus Las dos primeras inscripciones tratan sobre ritos de culto a la diosa Ceres y otros dioses oscos la tercera sobre un plebiscito o ley municipal de los oscos en Bantia la cuarta sobre un tratado de construccion entre los municipios de Nola y Abella Tambien aparecen inscripciones oscas breves en algunas fachadas de casas y edificios antiguos de Pompeya Fueron sacadas a la luz durante las excavaciones arqueologicas de Pompeya En esta ciudad durante la epoca del imperio romano los habitantes aun hablaban osco En la seccion de epigrafia del Museo Arqueologico Nacional de Napoles se conserva una rica coleccion de inscripciones en osco A continuacion se muestran cinco inscripciones oscas Tabla Osca Tabla Agnone Tabla Bantina Cippus Abellanus y una larga de Pompeya comparadas con el latin y el espanol 2 3 Inscripcion larga de Pompeya Editar Osco Latin EspanolM Siuttiis M f N Puntiis M aidilis eka viam teremnantns ant puutram Stafiinam Viu teremnatust ist perek X iussu via Pumpaiiana teremnattens perek Ill ant kailam Iiiveis Meeilikiieis Ekass vias inim via luviia it Dekkviarim medikeis Pumpaiianeis serevkid imaden upsens inusu aidiles prufatted M Suttius M f N Pontius aediles hanc viam terminaverunt ante pontem Stabilam Via terminata est perticis iidem viam Pompeianam terminaverunt perticis Iii ante caelum lovis Milichii enim viam loviam et Decurialem magistratus Pompeiani auspicio ab imo operent idem aediles probaverunt Los ediles M Suttius M f N Pontius aqui terminaron la via ante el puente Stabile La via terminada es de perchas las mismas vias de Pompeya terminaron de perchas Iii ante el cielo Jupiter Milichii a por la via de Jupiter y Decuriale los magistrados de Pompeya al auspicio desde abajo operen los mismos ediles probaran V Aadirans V eitiuvam pam vereiiai Pumpaiianai tristamentud deded eisak eitiuvad V Viinikiis Mr kvaisstur Primpaiians triibum ekak kumbennieis tanginud upsannam deded isidum prufatted V Adiranus V f pecuniam quam iuventuti Pompeianae testamento dedit ea pecunia V Vinicius Mr f quaestor Pompeianus tribum hanc conventus tangibile operandam dedit idem probavit V Adiranus V f el dinero como ayudo el testamento de Pompeya dio ese dinero al cuestor V Vinicius Mr f la tribu de Pompeya de este convento tangible operando dio la misma prueba Tabla Osca Editar Osco Latin EspanolStatus pus sint hurtin Cerrin Vezce statif Euclui statif Cerri statif futrei Cerriai statif anter statai statif ammai Cerriai statif diumpais Cerriais statif liganac deicei entrai statif anafriss Cerriuis statif matuis Cerriuis statif Ivei Verehasiui statif Ivei regaturei statif Hereclui Cerriui statif Patanai Pistiai statif deivai genetai statif Asai purasiai sahtum tefurum alttrei putereipid acenei sacarahiter Stati qui sunt horto Cereri Vetusci status Euclo status Cereri status creatrici Cereri status inter statae status amore Cereri status lymphis Cereris status lege dici intra status imbribus Cereris status mattis Cereri status Iovi Vergario status Iovi rectori status Herculis Cereris status Pandae Pisteae status divae genitae status In ara igniario sanctum holocaustum in altero utroque anni sancitur Estos huertos son de Ceres que Vetusci esta Euclo esta Ceres esta el creador entre Ceres esta el amor de Ceres esta la linfa de Ceres esta la ley entra a decir esta llueve Ceres estas planificando Ceres esta Jupiter Vergario esta Jupiter el rector esta Hercules y Ceres estan Panda Pistea esta la deida produce esta En un altar de fuego en un incendio santo en el otro cada ano consagren Flusasiais az hurtum sacarater Pernai Cerriai statif ammai Cerriai statif flusai Cerriai statif Euclui paterei statif Asas ecasc estint hurtui Vezcei Euclui futrei anter statai Cerri ammai diumpais liganac deicei entrai Cerriai anafris matuis Ivei Verehasiu Ivei pihiui regaturei Hereclui Cerriui Patanai Pistiai deivai genetai Assai purasiai sahtum tefurum alttrei putereipid acenei hurz decamanniuis stait Floralibus ad hortum sacrificatur Pernae Cereri status amore Cereri status florae Cereri status Euclo patri status Arae hae exstant horto Vetusci Euclo creatrici inter statae Cereri amore lymphis lege dici intra Cereri imbribus Cereris mattis Cereris Iovi Vergario Iovi pio rectori Herculis Cereris Pandae Pisteae divae genitae In ara igniario sanctum holocaustum in altero utroque anni hortus decumanis stat Florecen los huertos a sacrificar Las piernas de Ceres estan el amor de Ceres esta las flores de Ceres estan el padre Euclo esta Al altar de estos huertos existentes Vetusci Euclo el creador entre Ceres esta el amor de Ceres la linfa de Ceres la ley dice entra llueve Ceres planificando Ceres Jupiter Vergario Jupiter el rector leal Hercules y Ceres Panda Pistea la deidad produce En un altar de fuego en un incendio santo en el otro huerto cada ano decimo estan Tabla Agnone Editar Osco Latin EspanolCeri arenticai manafum pai pusi heriam suvam leginom aflacud suvam orsus inim malax nistrus Paciu Cluvatiud valaimas puclum ant cadum Damia leginom idic tifei manafum Viibiai ampulum radad Ceri arenticai valaimas puclum it ullas leginei radad lamatir acrid eises dunte it caispatar it crustatar Cereri ultrici mandavi qui quae vim suam legionem affligat suam ursos enim malevolos propinquos Pacio Clovatio optimae puerum ante cadere Damiae legionem id tibi mandavi Vibae ministrum reddat Cereri ultrici et illius legioni reddat tundatur acriter eius unde et caedatur et cruentetur Ceres la vengadora mandada que alguien fuerte de su legion aflija sus osos a por los malos cerca del mejor chico Pacio Clovatio ante caer la legion de Damia Vibia el te mando de vuelta a rendirte Ceres la vengadora y ellos de la legion rendidos agudos golpen aquellas ondas caidos y sangrientos Svai nip aut svai tiu idic fificus pust eis com cafad aut nei puttiad aut svai pid perfahtum puttiad Nip huntruis nip subruis aisusis puttians pidum puttians ufteis Pacim Cluvatiui valaimas puclum Pun far cafad nip puttiad edum menum limupi pai humuns bivus caranter Si nec aut si id tu decreveris post ea cum capiat aut non possit quandoque aut si quid perficere possit Nec inferis nec superis sacrificiis possint quidquam possint optati Pacio Clavatio optimae puerum Quando far capiat nec possit edere minuere famem quae homines vivi vescuntur Si no o si el decreto con ti posteriormente ella cabe no se puede o si pudieron perfectamente Ni inferiores ni superiores sacrificios pueden ni alguien puede ha optado el mejor chico Pacio Clovatio Cuando el trigo cabe ni se puede comer o disminuir el hambre de algunos hombres vivos alimentados Suluh Pacis Cluvatiis valaimas puclui turumiad Viibiai Aquiai svai aflacus Pacim Cluvatim valaimas puclum subra inim tuai leginei it sacrim svaipuh aflacus huntrus terras huntrus apa Pacim Cluvatim puclum valaimas Ceri arenticai aut ulas leginei Denique Pacius Clovatius optimae puero torqueator Vibae Aquiae si affligeris Pacium Clovatium puerum optimae supra enim tuae legioni et sacrum sive affligeris infra terra infra aqua Pacius Clovatius puerum optimae aut Cereri ultrici aut illius legioni Finalmente el chico Pacio Clovatio mejor torqueador Viba Aqua si Pacio Clovatio el chico mejor aflija sobre tu legion y sagrada entonces aflije debajo la tierra debajo el agua Pacio Clovatio el chico mejor o Ceres la vengadora o ellos de la legion Tabla Bantina Editar Osco Latin EspanolOnomust izic svai mins quaistur moltam angitunur deiuast maimas carneis senateis tanginud osins pun ioc egmo com parascuster Svai pis pertemust pruter pam deiuatud sipus comenei perum dolom malom siom ioc comono mais egmas touticas amnud pam pieisum brateis aut cadeis amnud inim idic siom dat senateis tanginud maimas carneis pertumum piei ex comono pertemest izic eizeic zicelei comono ni hipid Erit is si minus quaestor multam proposuerit iurabit maximae carnis senatus tangibile dummodo quando adsint ea cum res consulta erit Si quis pertimuerit prius quam iurato sciens in comitio sine dolo malo se ea comitia magis rei publicae causa quam cuiuspiam gratias aut cadis causa enim id se de senatus tangibile maximae carnis pertimere qui sic comitia pertimet is eo die comitia ne habuerit El sera si menos el cuestor propusiera mucho jurar la maxima carne del senado tangible siempre y cuando asista ahi con el culpable consultandole Si quien teme lo anterior como juro sabiendo en el comite sin dolo malo los juicios mas el asunto publico como causa cualquiera sera las gracias o la caida de la causa del senado tangible por la carne maxima temida que por tanto el juicio sera temido en ese dia ni habra juicio Pis pucapit pust exac comono hafet meddis dat castrid oufur en einatus factud pous toutos deiutuns tanginom deicans siom dat eizas idic tangineis deicum pud valaimom touticom todait ezum nep fafacid pud pis dat eizac egmad mins deuiaid dolud malud Quis quandoque post hac comitia habebit magistratus de castro vel in pecunias facito ut populus iurati tangibilium dicant se de iis id tangibilis dicere quod optimum publicum censeat esse neque fecerit quo quis de ea re minus iuret dolo malo Quien una vez posterior de este juicio tiene magistrados de castillo quiere dinero hace que el pueblo jure siendo tangible diga lo mismo decir que mejor el publico evalue ser ni haga que el culpable menos jure el dolo malo Svai pis contrud exeic fefacust aut commono hipust molto etanto estud it svai pis ionc fortis meddis moltaum herest ampert minstreis aetis eituas moltas moltaum licitud Si quis contra hoc fecerit aut comitia habuerit multa tanta esto et si quis eum fortis magistratus multare volet dumtaxat minoris partis pecuniae multae multare liceto Si quien esta en contra haga o en el juicio habra mucho tanto esto y si quien del fuerte magistrado quiere multar simplemente en menores partes del mucho dinero licito multe Svai pis pru meddicutud altrei castrous aut eituas zicolom deicust izic comono ni hipid ne com op toutad petirupert urust sipus perum dolom malom it trutum zico touto peremust petiropert nep mais pompis com preiuatud actud pruter pam meddicat didest it com posmom com preiuatud urust eisucem ziculud zicolom nesimom comonom ni hipid Si quis pro magistratu alteri castri aut pecuniae diem dixerit is comitia ne habuerit nisi cum apud populum quater oraverit sciens sine dolo malo et definitum diem populus peremerit quater neque magis quinquies cum reo agito prius quam iudicationem dabit et cum postremum cum reo oraverit ab eo die dierum proximorum comitia ne habuerit Si quien para el magistrado del otro castillo o dinero dijiera en el juicio no tiene nada con el pueblo y en cuatro dias orando la verdad sin dolo malo y dias definidos el pueblo ni apoderado de cuatro cinco o mas con el culpable actuo el anterior como juzgando lo dado y con el posterior con el culpable oraron por dia a dia al final ni habra proximo juicio Svai pis contrud exeic fefacust ionc svai pis herest meddis moltaum licitud ampert mistreis aetis eituas licitud Pun censtur Bansae toutam censazet pis ceus bantins fust censamur esuf it eituam poizad ligud iusc censtur censaum anget uzet Aut svai pis censtomen nei cebnust dolud malud it eizeic uincter esuf comenei lamatir meddixud toutad praisentid perum dolum malom it amiricatud allo famelo it ei sivom paei eizeis fust pae ancensto fust toutico estud Si quis contra hoc fecerit si quis volet magistratus multare liceto dumtaxat minoris partis pecuniae liceto Quando censores Bansae populum censebunt qui civis bantinus erit censetor ipse et pecuniam qua lege censores censere proposuerint Aut si quis in censum non venerit dolo malo et in eo convincitur ipse in comitio veneat praetoris magis tratu populo praesente sine dolo malo et amicitia alia familia et pecunia ei saevo quae iis erit quae incensa erit publica esto Si quien este en contra haga si quien quiere multar magistrados el licito simplemente en menores partes del mucho dinero licito Cuando los censores de Bansa evaluen el pueblo que los ciudadanos bantinos sean censores por su parte y el dinero de que lado de la ley evaluaran los censores propuestos O si quien evaluo no venir en dolo malo y en eso de convencer por su parte en el comite vinieron mas pretores trataron el pueblo presente sin dolo malo y el resto de los amigos familias y el dinero cruel que sea que incendie el publico esto Praitur svai praifahtus pud post exac Bansae fust svai pis op eizois com atrud ligud acum herest aut pru medicatud manim aserum eizazunc egmazum pas ex aiscen ligis scriftas sint ne puhim pruhipid mais zicolois nesimois Praetor si praefectus post hac Bansae erit si quis apud eos cum altero lege agere volet aut pro iudicato manum asserere earum re quae hisce in legibus scriptae sunt ne quem prohibuerit magis diebus proximis El pretor si pone a cargo posteriormente en esto a Bansa si quien en presencia de ello con otra ley quiere actuar o para juzgar la mano de cosecha el culpable bosteza en las leyes escritas son de que manera ni prohibidas mas los proximos dias Svai pis contrud exeic pruhipust molto etanto estud it svai pis ionc meddis moltaum herest licitud ampert minstreis aetis eituas moltas moltaum licitud Praitur censtur Bansae ni pis fuid nei svai quaistor fust nep censtur fuid nei svai praitur fust it svai pis praitur it svai pis quaistum nerim veirom fust izic post eizuc fuid Si quis contra hoc prohibuerit multa tanta esto et si quis eum magistratus multare volet liceto dumtaxat minoris partis pecuniae multas multare liceto Praetor censor Bansae ne quis fuit non quaestor fuerit neque censor fuit non si praetor fuerit et si quis praetor et si quis quaestor neve virum fuerit is post ea fuit Si quien esta en contra de prohibir mucho tanto esto y quien de los magistrados quiere multar licitos simplemente en menores partes del mucho dinero licito multe El pretor y censor Bansa ni quien fuese no fue cuestor ni censor fue si no fuera pretor y si quien pretor y si quien cuestor ningun varon fue el lo posterior a eso fue Svai pis contrud exeic fust estud izic amprufid fahtus estud idic medicim eizuc medicim acunom nesimom pud medicim Si quis contra hoc fuerit esto is improbe factus esto id magisterium eo magisterium annorum proximorum quod magisterium Si quien este en contra de esto improbablemente del magisterio hecho de el ese magisterio de los proximos anos porque el magisterio Pruterpam medicatinom lehest dolom malom dolud malud sudana inim Svai pis fortis ionc meddis moltaum herest moltas moltaum licitud Antequam magistratum leget dolum malum dolo malo sudines enim Si quis fortis eum magistratus multare volet multa multare liceto Antes de leer el magistrado el dolo malo el dolo malo del escritor de piedras preciosas Si quien de los fuertes magistrados quiere multar mucho multe el licito Pis arageteis maistram carnom aceneis usurom nummom eh exac ligud allam hipust pantes censas fusts acenei poizeipid spentud quaistur inim eisiuss deiu nail holans deuatud aceneis perum dolom malom Quis argentus maiorem carnem annis usurum nummum ex hac lege aliam habuerit quantis census fuerit anni quoque promittito quaestor enim iidem iuro nihil halant iurato annis sine dolo malo Quien de la plata la mayor carne de anos uso de monedas desde esta ley lo demas habra en cuanto fue el censo del ano tambien prometio el cuestor por igual nada jura respiren jure en anos sin dolo malo Cippus Abellanus Editar Osco Latin EspanolMaiiui Vestirikiiui maieis stattieis prupukid sverrunei kvaisturei Abellanui inim Maiiui Luvkiiui Maieis Pakalatui medikei deketasiui Nuvlanui inim ligatuis Abellanuis inim ligatuis Nuvlanuis pus senateis tanginud suveis puturuspid ligatus fufans ekss kumbened Maio Vestricio mai status praefinito pactum quastori Abella enim Maio Lucio Mai Puclato magistratus decimario Nolano enim legatis Nolanis qui senatus tangibilia sui utrique legati erant ita convenit Maio Vestricio en mayo estuvo prescribiendo un pacto en Abella para los magistrados Maio Lucio Maio Puclato los decimos de Nola que de su senado tangible eligieron ambos legados de Nola por lo tanto era conveniente Sakaraklum Herekleis up slaagid pud ist inim teerum pud up eisud sakaraklud ist pud anter teremniss eh ist pai teremenniu muinikad tanginud pruftu sint ramnud puz idik sakaraklum inim idik terum muinikum muinikei terei fusid inim eiseis sakarakleis inim tereis fruktatiuf muiniku puturumpid fusid Templum Herculis ob loco quod est enim terra apud id templo est quod inter termina ex est quae termina munia tangibilium probata sunt recto circuitu ut id templum enim id terra munia in munis territorio foret enim eius templi enim terrae fructus munia utrorumque foret Un santuario a Hercules en el lugar que es para la tierra el santuario que es entre el termino final desde que lo terminen es tangible las tareas son probadas un circuito recto de que modo para la tierra del templo el servicio y los deberes en el santuario fueron para ellos para los frutos de la tierra los deberes fueron para ambos Avt Nuvlanum estud Herekleis fiisnaien dunum pispid Nuvlanus ipi pis Ekkum svai pid herieset triibarakavum terei pud liimitum pernum puis Herekleis fiisnu mefiu ist ehtrad feihuss pus Herekleis fiisnam amfret pert viam pusst ist pai ipi ist pustin slagim senateis suveis tanginud tribarakavum likitud Aut Nolano esto Herculis fanum donum quisque Nolanorum ibi quis Item si quid volent aedificare in terra quod limitibus tenus quibus Herculis fanum medium est extra murus qui Herculis fanum ambiunt per viam positum est quae ibi est pro locis senatus sui tangibile aedificare liceto O en Nola este don de Hercules el templo para ambos en Nola ahi quienes Ademas si que quieren construir en la tierra cual limites en medida que el templo de Hercules es de muro largo que el templo de Hercules es medio un ambito en el templo de Hercules por la via puesta que ahi es para el lugar de su senado tangible construir el licito Inim iuk tribarakkiuf pam Nuvlanus estud Ekkum si quid Abellanus tribarakattuset iuk tribarakkiuf inim uittiuf Abellanum estud Avt pust feihuis pus fisnam amfret eisei terei nep Abelanus nep Nuvlanus pidum tribarakattins Enim id aedificium quam aedificaverint Nolanorum esto Item si quid Abellani aedificaverint id aedificium enim usus Abellanorum esto Aut post muros qui fanum ambiunt in ea terra neque Abellani neque Nolani quidquam aedificaverint Entonces el edificio como se construira en Nola esto Ademas si que construira Abella un edificio para este uso en Abella O el posterior muro que el ambito del templo en esa tierra ni Abella ni Nola construirian cualquier cosa Avt thesavrum pud esei terei ist pun patensins muinikad tanginud patensins inim pid eisei thesavrei pukkapid eestit alittium alttram alttrus herrins Avt anter slagim Abellanam inim Nuvlanam sullad viu uruvu ist pedu ist eisai viai mefiai teremenniu staiet Aut thesaurum quod in ea terra est quando paterent munia tangibilium paterent enim quidquid in eo thesauro quandoque exstat portionum alteram alteri caperent Aut inter loci Abellanum enim Nola ubique via curva est pedes est in ea via media termina stant O el tesoro del cual en esa tierra es cuando abrieron las tareas tangibles la abrieron por lo que sea en ese tesoro a veces existente tomen una porcion otra en otra O entre el lugar de Abella para Nola la via es curva es los pies en esa via media terminada donde estan Gramatica EditarLa gramatica osca es identica a la del latin los metodos de declinacion conjugacion genero y sintaxis son similares Las diferencias radican principalmente en fonologia ortografia y uso de algunas palabras La conjuncion coordinadora pe Editar Pe y derivada de que esta atestiguado como un morfema relacionado por ejemplo en neque nec que da en lugar en osco nep nip Estas formas tienen tres funciones el refuerzo de la negacion no la coordinacion de una proposicion negativa y no la funcion de particula focalizadora nep pidem Asindeto Editar El asindeto copulativo se utiliza para coordinar los nombres de personas emparentadas por lazos familiares o profesionales asi como en formulas de imprecacion obedeciendo a criterios fonicos como la aliteracion y el orden de sucesion creciente de silabas como en biss aftiim aitatum amirikum fangvam biitam anamum acciones espiritu fuerza amigo lengua vida animo Los nombres de los magistrados estan unidos por el asindeto pero a veces se utiliza el inim del coordinador Su valor base es aditivo y a menudo expresa coordinacion conectiva Si por ejemplo en la mencion de magistrados se agregan otros que ejercen funciones distintas sus nombres se coordinan con la particula inim como en una inscripcion breve de Pompeya Min Heii s MV inim MX ekik pavmentum upsannam dedens M Heius magistrado de Vereia y el colegiado de 10 magistrados dieron operando Sustantivos Editar El osco tiene seis casos el caso vocativo no esta atestiguado dos numeros y cinco declinaciones La morfologia verbal es similar a la latina tres modos cinco tiempos el pluscuamperfecto no esta atestiguado cinco modos verbales indefinidos dos diatesis y cuatro conjugaciones Primera declinacion Editar Las diferencias entre el osco y el latin con respecto a la primera declinacion son la terminacion ad del ablativo singular para el primero contra la salida en a del latin clasico pero en concordancia con el latin arcaico puellad la salida en as para el genitivo singular suplantado en latin clasico por ae pero presente en formas mas arcaicas pater familias la conservacion de la s intervocalica en el genitivo plural tambien en comun con el latin arcaico puellasom Singular PluralNominativo u asGenitivo as asumDativo ai aisAcusativo am assAblativo ad aisLocativo ai aisUn ejemplo se encuentra en la palabra viu via Singular PluralNominativo viu viasGenitivo vias viasumDativo viai viaisAcusativo viam viassAblativo viad viaisLocativo viai viaisSegunda declinacion Editar Las principales diferencias con el latin son la caida de la terminacion latina os en el singular nominativo us para el latin clasico y la salida en us en el plural frente a la en oi del latin i en el latin clasico la terminacion eis del genitivo en el grupo de la tercera declinacion contra la salida in oi del latin arcaico la terminacion oi del latin arcaico se traduce con ui debe leerse oi en lo que respecta al caso dativo el locativo conserva la terminacion ei en oposicion a i o del latin para los casos acusativo y ablativo se aplican las mismas consideraciones que para la primera conjugacion Sustantivos masculinos y femeninos Singular PluralNominativo usGenitivo eis umDativo ui uisAcusativo um ussAblativo ud uisLocativo ei uisSustantivos neutros Singular PluralNominativo um uGenitivo eis umDativo ui uisAcusativo um uAblativo ud uisLocativo ei uisDeclinacion del sustantivo masculino hurz huerto Singular PluralNominativo hurz hurtusGenitivo hurteis hurtumDativo hurtui hurtuisAcusativo hurtum hurtussAblativo hurtud hurtuisLocativo hurtei hurtuisRaiz i Sustantivos masculinos y femeninos Singular PluralNominativo iusGenitivo ieis iumDativo iui iuisAcusativo ium iussAblativo iud iuisLocativo iei iuisSustantivos neutros Singular PluralNominativo im iuGenitivo ieis iumDativo iui iuisAcusativo im iuAblativo iud iuisLocativo iei iuisTercera declinacion Editar Como en latin tambien en osco los sustantivos de esta declinacion se dividen en grupos consonante y vocal La singularidad mas obvia es la terminacion en uf del singular nominativo en la raiz de la consonante nasal Tema vocalico en i Sustantivos masculinos y femeninos Singular PluralNominativo isGenitivo eis iumDativo ei ifs issAcusativo um Ablativo id ifs issLocativo Declinacion de la palabra aidil edil Singular PluralNominativo aidil aidilisGenitivo aidileis aidiliumDativo aidilei aidilifsAcusativo aidilium Ablativo aidilid aidilifsLocativo Raiz consonantica muda Sustantivos masculinos y femeninos Singular PluralNominativo s sGenitivo eis umDativo ei isAcusativo um sAblativo ud isLocativo Sustantivos neutros No atestiguado Declinacion de la palabra meddiss magistrado Singular PluralNominativo meddiss meddissGenitivo mediikeis medikumDativo medikei medikisAcusativo medikum mediksAblativo medikud medikisLocativo Raiz liquida Singular PluralNominativo r rGenitivo eis umDativo ei isAcusativo um rsAblativo ud isLocativo Declinacion de la palabra patir padre Singular PluralNominativo patir patirGenitivo patereis paterumDativo paterei paterisAcusativo paterum patersAblativo paterud paterisLocativo Raiz nasal Singular PluralNominativo uf nsGenitivo eis umDativo ei isAcusativo um Ablativo ud issLocativo Declinacion del sustantivo femenino tribarakkiuf edificio Singular PluralNominativo tribarakkiuf tribarakkinsGenitivo tribarakkineis tribarakkinumDativo tribarakkinei tribarakkinisAcusativo tribarakkinum Ablativo tribarakkinud tribarakkiisLocativo Cuarta declinacion Editar Debido al pequeno numero de sustantivos que pertenecen a esta clase la mayoria de las terminaciones son desconocidas Singular PluralNominativo Genitivo us Dativo Acusativo im Ablativo id Locativo Quinta declinacion Editar De la quinta declinacion solo se conoce la terminacion del singular nominativo es y del dativo singular i como en el sustantivo Cerres Ceres Tabla comparativa de vocabulario EditarUna lista de palabras oscas comparadas con el latin que reflejan su evolucion desde el protoitalico Espanol Protoitalico Latin Osco 4 5 actuar ago agere acumbrillaba asai arae aisaiplata argentod argento aragentudcampana kampana campania campanudcena kertsna cena cersnacielo kailom caelum cailamotro alter alter altreante ante ante anto awte aut avtcenso kenseo censere censaumciudadano keiwis civis ceuscon kom cum comcontra kontrod contra contrudde det de datdecir deiko dicere deicumregalo don donom donum dunumpara y enim enim inimella esa ea eisaiextra ekstrad extra ehtradser ezom esse ezumes este est isteste xeike hic eiceesta esto estod esto estudhacer fakio facere facumhizo fakitod facito factudtener haber xabeo habere hafumtemplo feznom fanum fiisnamfamilia famelo familia fameloflora flosa flora flusahermano frater frater fratrerfuerte forktis fortis fortisfruto fruktos fructus fructatiuffue fused foret fusidgracias gwratos gratias brateisdebajo xundra infra huntrushay ipi ibi ipiel ise is iziese ide id idicel ole ille ulleentre enter inter anteremperador emperator imperator embraturimprobado emprobed improbe amprufidlengua dengua lingua fangualagrima dakruma lacrima dacrumaley leigos lego leigusslicito liketod liceto likitudlibre louderod libero lovfrudlugar stlokod loco slagidmas magis magis maismalo malom malum malommano manom manum manimmedio mediod medio mefiudmercado merikatod mercato mericatudmenos minos minus minsmucho multam multam moltamtareas muinikad munia muinicadni nekwe neque nepno nen non neinuevo nowos novus nucuando kwando quando puny kwe que pequien kwoi qui pusporque que kwid quid pidquien cual kwis quis pisporque pues que kwod quod pudpadre pater pater patirantes prai prae praipatear patensint paterent patensinspresente praisented praesente praisentidprimero prumom primum promompara pro pro prudespues postem post pust pustinposterior posterios posterius pustirispuente pontem pontem puuttramrojo rudos rubus rufrussalvo salwos salvus salavssantuario sawrom saurum savrumsenado senatos senatus senateisescrito skreiptos scriptus scriftassu sweis sui suveissi swei si svaitanto etantos tantus etantustoro taurom taurum tauromtierra terza terra terrumterminar termenios terminus teremenniutodo umniom omnium uinimvida gwitam vitam biitamcamino via wija via viaivino winos vinus vinusvivo gwiwos vivus bivusReferencias Editar Rex E Wallace 2004 p 813 Robert Planta 2011 Grammatik der Oskisch Umbrischen Dialekts La lingua Osca Sanniti https thevore com oscan Stuart Smith Jane 2004 Phonetics and Philology Sound Change in Italic Oxford University Press Bibliografia Editar Buck Carl Darling 1904 A Grammar of Oscan and Umbrian With a Collection of Inscriptions and a Glossary en ingles Evolution Publishing 2005 ISBN 1 889758 72 8 Salvucci Claudio R 1999 A Vocabulary of Oscan en ingles Evolution Publishing ISBN 1 889758 06 X Stuart Smith Jane 2004 3 Philology The Evidence for the Italic Development Phonetics and Philology Sound Change in Italic Oxford University Press pp 77 99 ISBN 0 19 9257736 Wallace Rex E 2004 33 Sabellian langauges En Roger D Woodard ed World s Ancient Languages en ingles Camdridge pp 812 839 ISBN 978 0 52156256 0 Consultado el 4 de abril de 2010 Barreda Pascual Adela 1995 El valor de la onomastica en el estudio de los nominativos plurales tematicos en eis como nominativos de influencia osca Faventia revista de filologia classica Universitat Autonoma de Barcelona Departament de Filologia Classica 17 1 49 65 enlace roto disponible en Internet Archive vease el historial la primera version y la ultima Enlaces externos Editar Wikimedia Commons alberga una categoria multimedia sobre Idioma osco Prueba Wikipedia en Idioma osco en la Incubadora de Wikimedia Vocabulario osco en ingles Lengua osca Alfabeto osco Datos Q36653 Multimedia Oscan inscriptionsObtenido de https es wikipedia org w index php title Idioma osco amp oldid 137420395, wikipedia, wiki, leyendo, leer, libro, biblioteca,

español

, española, descargar, gratis, descargar gratis, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, imagen, música, canción, película, libro, juego, juegos