fbpx
Wikipedia

Lenguas esquimales

Las lenguas esquimales o lenguas inuit-yupik constituyen la rama demográficamente más numerosa y que ocupa un territorio más extenso de las lenguas esquimo-aleutianas.

Lenguas esquimales
Distribución geográfica Ártico de Norteamérica
Países Rusia Rusia
Alaska
Canadá Canadá
 Groenlandia
Hablantes ~97.000 (2009)
Filiación genética

Esquimo-aleutiano

  L. Yupik-Inuit
Subdivisiones Lenguas inuit
Lenguas yupik
Véase también
Idioma - Familias - Clasificación de lenguas

Clasificación

Las lenguas esquimales en su conjunto están relacionadas con el idioma aleutiano y con el idioma sirenik (que algunos consideran una lengua esquimal divergente y otros otra rama de la familia esquimo-aleutiana). En cuanto a la diversificación interna de las lenguas esquimales, estas se clasifican usualmente como:

Descripción lingüística

El proto-esquimal ha es el antecesor de las lenguas esquimales modernas. El sistema del proto-esquimal ha sido objeto de diversas resconstrucciones hipotéticas, una reciente es la de Fortescue (1994).

Comparación léxica

Los numerales reconstruidos para lenguas esquimales son:[9]

GLOSA Esquimal inuit Esquimal yupik PROTO-
ESKIMO
Qawiaraq Iñupiaq Inuktitut PROTO-
INUIT
Alutiiq Yupik
central
Chaplino Naukanski PROTO-
YUPIK
'1' atausiq atausiq ataaseq *atausiq allriluq atautʃiq a'taːsiq ataːsiq *atauSiq *ata(ʀ)uciq
'2' malguk malʁuk marluk *malʁuk malʔuk malʀuk 'maːlʁuk maːlʁuk *maːlʀuk *maːlʀuk
'3' piŋasut piŋasut piŋasut *piŋasut piŋajun piŋayun pi'ŋayut piŋayut *piŋayut *piŋayut
'4' sisamat sisamat sisamat *sisamat staːman tʃətaman əs'tamat sitamat *Sitamat *citamat
'5' tallimat tallimat tallimat *tallimat taɬiman taɬiman ta'ɬimat taɬimat *taɬimat *taLimat
'6' itchaksraq iččakřaq arfinillit *arvinllit aʁwilɡən aʀvinləɣən aʁ'vinlək aʁvinlək/
ataːsimaɣləɡən
*aʀvinləɣən *aʀvinələɣ
'7' tallimat
malguk
tallimat
malʁuk
arfineq
marluk
*5+2 maɬʀuːɡin malʀunləɣən maːʁr̥aʁ'vinlək maːlʁuɡnəŋ
aʁvinlək
*5+2 *5+2
'8' tallimat
piŋasut
tallimat
piŋasut
arfineq
piŋasut
*5+3 iŋlulɡən piŋajunləɣən pi'ŋayunəŋ
iŋ'lulək
piŋayunəŋ
aʁvinlək
*5+3 *5+3
'9' quliŋugu-
tail̩aq
quliŋŋ̩uʁu-
tailʲaq
arfineq sisamat
/ quliŋiluat
*10-1 qulŋujan qulŋunʀi-
taraːn
əs'tama'nəŋ
iŋ'lulək
qulŋuʁi-
tilŋuq
*10-1 *10-1
'10' qulit qulit qulit *qulit qulən qula /qulən 'qula qule *qula *qul-

Referencias

  1. Ethnologue report for language code: Inupiatun, Northwest Alaska
  2. Ethnologue report for language code: Inuktitut, Western Canadian
  3. Ethnologue report for language code: Inuktitut, Eastern Canadian
  4. Ethnologue report for language code: Inuktitut, Greenlandic
  5. Ethnologue report for language code: Yupik, Central
  6. Ethnologue report for language code: Yupik, Pacific Gulf
  7. Ethnologue report for language code: Yupik, Central Siberian
  8. Ethnologue report for language code: Yupik, Naukan
  9. . Archivado desde el original el 11 de mayo de 2011. Consultado el 28 de septiembre de 2012. 

Bibliografía

Fortescue, Michael, Steven Jacobson, and Lawrence Kaplan. 1994. Comparative Eskimo Dictionary with Aleut Cognates. Alaska Native Language Center.

  •   Datos: Q20736

lenguas, esquimales, lenguas, esquimales, lenguas, inuit, yupik, constituyen, rama, demográficamente, más, numerosa, ocupa, territorio, más, extenso, lenguas, esquimo, aleutianas, distribución, geográficaÁrtico, norteaméricapaísesrusia, rusia, alaskacanadá, ca. Las lenguas esquimales o lenguas inuit yupik constituyen la rama demograficamente mas numerosa y que ocupa un territorio mas extenso de las lenguas esquimo aleutianas Lenguas esquimalesDistribucion geograficaArtico de NorteamericaPaisesRusia Rusia AlaskaCanada Canada GroenlandiaHablantes 97 000 2009 Filiacion geneticaEsquimo aleutiano L Yupik InuitSubdivisionesLenguas inuitLenguas yupikVease tambienIdioma Familias Clasificacion de lenguas editar datos en Wikidata Indice 1 Clasificacion 2 Descripcion linguistica 2 1 Comparacion lexica 3 Referencias 3 1 BibliografiaClasificacion EditarLas lenguas esquimales en su conjunto estan relacionadas con el idioma aleutiano y con el idioma sirenik que algunos consideran una lengua esquimal divergente y otros otra rama de la familia esquimo aleutiana En cuanto a la diversificacion interna de las lenguas esquimales estas se clasifican usualmente como Las lenguas inuit que ocupan el norte y noreste de America del Norte y se hablan en Alaska Canada y Groenlandia Idioma inupiaq Alaska septentrional 2 420 2000 1 Idioma inuvialuktun o inuktun Canada occidental 4 000 1981 2 Idioma inuktitut Canada oriental junto con inuktun 32 775 1991 3 Idioma groenlandes Groenlandia 57 800 2002 4 Las lenguas yupik que ocupan el area mas occidental y se hablan en el extremo oriental de Siberia y Alaska Yupik de Alaska Central 16 900 2000 5 Idioma alutiiq o yupik del golfo del Pacifico 76 2000 6 Idioma yuit o yupik central de Siberia Islas Chaplinon y St Lawrence 830 2000 7 Idioma naukanski 75 1990 8 El idioma sirenik algunos situan esta lengua dentro del grupo yupik aunque otros autores consideran que se trata de una rama independiente La lengua se extinguio en 1997 Descripcion linguistica EditarEl proto esquimal ha es el antecesor de las lenguas esquimales modernas El sistema del proto esquimal ha sido objeto de diversas resconstrucciones hipoteticas una reciente es la de Fortescue 1994 Comparacion lexica Editar Los numerales reconstruidos para lenguas esquimales son 9 GLOSA Esquimal inuit Esquimal yupik PROTO ESKIMOQawiaraq Inupiaq Inuktitut PROTO INUIT Alutiiq Yupik central Chaplino Naukanski PROTO YUPIK 1 atausiq atausiq ataaseq atausiq allriluq atautʃiq a taːsiq ataːsiq atauSiq ata ʀ uciq 2 malguk malʁuk marluk malʁuk malʔuk malʀuk maːlʁuk maːlʁuk maːlʀuk maːlʀuk 3 piŋasut piŋasut piŋasut piŋasut piŋajun piŋayun pi ŋayut piŋayut piŋayut piŋayut 4 sisamat sisamat sisamat sisamat staːman tʃetaman es tamat sitamat Sitamat citamat 5 tallimat tallimat tallimat tallimat taɬiman taɬiman ta ɬimat taɬimat taɬimat taLimat 6 itchaksraq iccakraq arfinillit arvinllit aʁwilɡen aʀvinleɣen aʁ vinlek aʁvinlek ataːsimaɣleɡen aʀvinleɣen aʀvineleɣ 7 tallimat malguk tallimat malʁuk arfineqmarluk 5 2 maɬʀuːɡin malʀunleɣen maːʁr aʁ vinlek maːlʁuɡneŋaʁvinlek 5 2 5 2 8 tallimat piŋasut tallimat piŋasut arfineqpiŋasut 5 3 iŋlulɡen piŋajunleɣen pi ŋayuneŋiŋ lulek piŋayuneŋaʁvinlek 5 3 5 3 9 quliŋugu tail aq quliŋŋ uʁu tailʲaq arfineq sisamat quliŋiluat 10 1 qulŋujan qulŋunʀi taraːn es tama neŋiŋ lulek qulŋuʁi tilŋuq 10 1 10 1 10 qulit qulit qulit qulit qulen qula qulen qula qule qula qul Referencias Editar Ethnologue report for language code Inupiatun Northwest Alaska Ethnologue report for language code Inuktitut Western Canadian Ethnologue report for language code Inuktitut Eastern Canadian Ethnologue report for language code Inuktitut Greenlandic Ethnologue report for language code Yupik Central Ethnologue report for language code Yupik Pacific Gulf Ethnologue report for language code Yupik Central Siberian Ethnologue report for language code Yupik Naukan Eskimo Aleut Numerals Archivado desde el original el 11 de mayo de 2011 Consultado el 28 de septiembre de 2012 Bibliografia Editar Fortescue Michael Steven Jacobson and Lawrence Kaplan 1994 Comparative Eskimo Dictionary with Aleut Cognates Alaska Native Language Center Datos Q20736 Obtenido de https es wikipedia org w index php title Lenguas esquimales amp oldid 136227457, wikipedia, wiki, leyendo, leer, libro, biblioteca,

español

, española, descargar, gratis, descargar gratis, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, imagen, música, canción, película, libro, juego, juegos