fbpx
Wikipedia

Lenguas corachol

Las lenguas corachol son una división convencionalmente aceptada de las lenguas utoaztecas meridionales (también nombradas yutonahuas) formada actualmente por el cora y el huichol; sin embargo en la antigüedad el idioma Guachichil también formaba parte de esta subfamilia lingüística .

Lenguas corachol
Distribución geográfica Jalisco, Nayarit y Durango
Países México
Hablantes 52 mil
Filiación genética

Utoazteca
  Utoazteca meridional
    Corachol-aztecano

      Corachol
Subdivisiones Cora
Huichol
Véase también
Idioma - Familias - Clasificación de lenguas

Clasificación

Las lenguas corachol surgen de la división meridional de las lenguas utoaztecas. Dentro de dicha división parecen mostrar un parentesco más cercano con el grupo nahuatlano o nahuano, que al grupo taracahita o al grupo tepimano.

Comparación léxica

Los numerales comparados para el cora y el huichol son:

GLOSA Corachol PROTO-
NAHUATL
Cora
(El Nayar)
Cora
(Santa Teresa)
Huichol PROTO-
CORACHOL
'1' seãtã saã ʂewí *semi *səm
'2' wáʔapʷa wáʔpʷa hūta *wō- *ō-me
'3' wáika weíka haika *waika *ē(y)i
'4' mʷákʷa mʷákʷa nauka *na-woka *nā-wo-yom
'5' anšãvi anšåvi ʔauʂɯ́wi *ansami *mā-kʷīl-
'6' aráysevi aráysevi ʔataʂewí *ata-semi *čikʷa-se
'7' aráwaʔapʷa aráʷaʔpʷa ʔatahūta *ata-wō- *čikʷ-ō-me
'8' aráwaika aráweika ʔatahaika *ata-waika *čikʷ-ēi
'9' arámʷakʷa arámʷakʷ ʔatanauka *ata-na-woka *čikʷ-nāwo-yom
'10' tamʷáamʷataʔa tamʷámʷata tamáamáta *tamāmata *maʔ-tak-

La siguiente lista léxica compara el cora, el huichol y el náhuatl clásico:

GLOSA Cora Huichol Náhuatl PROTO-
CORACHOL
'grande' véʔe wēy weʔe-
'largo' tiʔih tivit tepēλ tipi-t(a)
'persona' tyaataʔa λāka- *tāka-
'mano' mwáh -mama mā- *mā-
'ojo' híʔi hiʂi iš(teloloh-) *hisi-
'hueso' karíh ʔūme omiλ *ʔūmi-t(a)
'excremento' čwita kwita kwiλa- *kwita-
'árbol' kiyéh kiye kwaiλ
'hoja' šamwa ʂama šiwiλ *simi-
'perro' ciʔi ciki čiči- *ciki-
'coyote' wáaveʔe yawi koyoλ
'venado' mwašáh maʂa masaλ *masa-
'serpiente' kúʔu- kōaλ *kū-
'agua' háa ha ā- *hā-
'piedra' tye- te teλ
'casa' čiʔi ki cal- *ki-
'canción' čwīka kwika- kwīkaλ *kwīka-t(a)
'comer' kwaʔa kwai-ya (λa)kwa- *kwā-
ARTÍCULO i in *i-

Se puede apreciar que el cora presenta algunas palatalizaciones de velares y labiovelares ante /i/: *kwīka- > čwīka 'excremento' y *ki- > čiʔi 'casa'. Además de algunos debilitamientos consonánticos entre vocales.

Referencia

Bibliografía

  • Frances Karttunen (1983): An Analytical Dictionary of Nahuatl, Oklahoma University Press, ISBN 0-8061-2421-0.
  •   Datos: Q5169418

lenguas, corachol, lenguas, corachol, división, convencionalmente, aceptada, lenguas, utoaztecas, meridionales, también, nombradas, yutonahuas, formada, actualmente, cora, huichol, embargo, antigüedad, idioma, guachichil, también, formaba, parte, esta, subfami. Las lenguas corachol son una division convencionalmente aceptada de las lenguas utoaztecas meridionales tambien nombradas yutonahuas formada actualmente por el cora y el huichol sin embargo en la antiguedad el idioma Guachichil tambien formaba parte de esta subfamilia linguistica Lenguas coracholDistribucion geograficaJalisco Nayarit y DurangoPaisesMexicoHablantes52 milFiliacion geneticaUtoazteca Utoazteca meridional Corachol aztecano CoracholSubdivisionesCoraHuicholVease tambienIdioma Familias Clasificacion de lenguas editar datos en Wikidata Indice 1 Clasificacion 2 Comparacion lexica 3 Referencia 3 1 BibliografiaClasificacion EditarLas lenguas corachol surgen de la division meridional de las lenguas utoaztecas Dentro de dicha division parecen mostrar un parentesco mas cercano con el grupo nahuatlano o nahuano que al grupo taracahita o al grupo tepimano Comparacion lexica EditarLos numerales comparados para el cora y el huichol son GLOSA Corachol PROTO NAHUATLCora El Nayar Cora Santa Teresa Huichol PROTO CORACHOL 1 seata saa ʂewi semi sem 2 waʔapʷa waʔpʷa huta wō ō me 3 waika weika haika waika e y i 4 mʷakʷa mʷakʷa nauka na woka na wo yom 5 ansavi ansavi ʔauʂɯ wi ansami ma kʷil 6 araysevi araysevi ʔataʂewi ata semi cikʷa se 7 arawaʔapʷa araʷaʔpʷa ʔatahuta ata wō cikʷ ō me 8 arawaika araweika ʔatahaika ata waika cikʷ ei 9 aramʷakʷa aramʷakʷ ʔatanauka ata na woka cikʷ nawo yom 10 tamʷaamʷataʔa tamʷamʷata tamaamata tamamata maʔ tak La siguiente lista lexica compara el cora el huichol y el nahuatl clasico GLOSA Cora Huichol Nahuatl PROTO CORACHOL grande veʔe wey weʔe largo tiʔih tivit tepel tipi t a persona tyaataʔa laka taka mano mwah mama ma ma ojo hiʔi hiʂi is teloloh hisi hueso karih ʔume omil ʔumi t a excremento cwita kwita kwila kwita arbol kiyeh kiye kwail hoja samwa ʂama siwil simi perro ciʔi ciki cici ciki coyote waaveʔe yawi koyol venado mwasah maʂa masal masa serpiente kuʔu kōal ku agua haa ha a ha piedra tye te tel casa ciʔi ki cal ki cancion cwika kwika kwikal kwika t a comer kwaʔa kwai ya la kwa kwa ARTICULO i in i Se puede apreciar que el cora presenta algunas palatalizaciones de velares y labiovelares ante i kwika gt cwika excremento y ki gt ciʔi casa Ademas de algunos debilitamientos consonanticos entre vocales Referencia EditarBibliografia Editar Frances Karttunen 1983 An Analytical Dictionary of Nahuatl Oklahoma University Press ISBN 0 8061 2421 0 Datos Q5169418Obtenido de https es wikipedia org w index php title Lenguas corachol amp oldid 120212961, wikipedia, wiki, leyendo, leer, libro, biblioteca,

español

, española, descargar, gratis, descargar gratis, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, imagen, música, canción, película, libro, juego, juegos