fbpx
Wikipedia

Declinación en sánscrito

El Sánscrito hereda de su progenitor el idioma protoindoeuropeo un sistema exhaustivo de morfología nominal. Las terminaciones se pueden afijar directamente a la raíz, o más frecuentemente, sobre todo en la lengua más posterior, a una base formada con la adición de un sufijo a la raíz.[1]

El sánscrito es un idioma ampliamente flexivo que preserva todos los tipos de declinación encontrado en el proto-indo-europeo, incluso algunas bases heteroclíticas residuales en r y n.[2][3]

Dimensiones

La declinación en el sánscrito se trata de una interacción entre 2 'dimensiones': 3 números y 8 casos.[4]​Además, los nombres tienen género gramático. Los adjetivos tienen características parecidas a los nombres. Los variables son:[5][6]

1 3 números singular, dual, plural
2 3 géneros masculino, feminino, neutro
3 8 casos nominativo, acusativo, instrumental,

dativo, ablativo, genitivo, locativo, vocativo

Construcción

Raíces

El sistema más antiguo de declinación en el proto-indo-europeo, heredado por el sánscrito, es el afijo de las terminaciones directamente a la raíz. Este sistema ya estuvo en decadencia en la etapa anterior del pIE. Entre las lenguas indoeuropeas, este sistema se ha preservado más fielmente en sánscrito, sobre todo en la forma anterior del idioma que se llama el sánscrito védico.[7]

Raíces nominales arcaicas en idiomas cognados
Sánscrito Latín PIE Glosario
pā́d- pē(d)s, ped- *póds pie[n 1]
vā́c- vōx, vōc- *wṓkʷs voz[n 1]
rā́j- rēx, rēg- *h₃rḗǵs rey[n 1]

Bases

Más tarde volvió un nuevo sistema en que un intermedio que se llama la vocal temática se interpone entre la raíz y las terminaciones: *-o- y en sánscrito -a-, que produce la base temática.

La declinación de una base temática es menos complicado porque una multitud de las reglas Sandhi - de combinación eufónica - ya no se aplican. Así, en sánscrito clásico, el encuentro del nombre temático pā́da-s es más propenso que su predecesor atemático.[8][9]

Casos de declinación

En sánscrito, los nombres se declinan en ocho casos:[10]

Terminaciones

El esquema básica de sufixión[α]​ se ve abajo y se aplica a muchos nombres y adjetivos.

Pero, en acuerdo con el género y el consonante o vocal final de la base ya no declinada, existen reglas de sandhi que prescriben la forma declinada.[12][13]

Singular Dual Plural
Masc./Fem Neu. Masc./Fem Neu. Masc./Fem Neu.
Nominativo -s -au -as -i
Acusativo -am
Instrumental -bhyām -bhis
Dativo -e -bhyas
Ablativo -as
Genitivo -os -ām
Locativo -i -su

Declinación

Clasificación de base

Sustantivos se dividen en clases diferentes en acuerdo con la vocal terminal de base, antes de la declinación como describido. Generalmente, la clasificación es:

  • Bases de vocales cortas
    • Bases a-
    • Bases i- y u-
    • Bases ṛ
  • Bases de vocales largas
    • Bases ā-
    • Bases ī- y ū-
  • Bases de consonantes
    • Bases simples
    • Bases as/is/us
    • Bases an- in-
    • Bases ant-/mant-/vant-
    • Bases vāṅs-

Las terminaciones afijadas al nombre de clase pueden sufrir, en algunos casos, modificaciones, incluso ser completamente reemplazado por otras formas.[14][15][16]

Bases en a-

La gran mayoría de los sustantivos en sánscrito pertenecen a esta clase, y son de género masculino o neutro. La posición del acento se mantiene constante, con la excepción del vocativo singular masculino. Los paradigmas se ilustran en sus formas pre-sandhi, y con el proceso utilizando dos bases masculinas devá- [A][n 2]​ and kā́ma- [B]​ y dos en neutro yugá- [C][n 1]​ and phála- [D]​.[17][18][19][20]

Adjetivos en base a- también se encuentran ampliamente, siendo invariablemente masculino o neutro (los femeninos se forman o en -ā o, menos fruecuentemente en -ī), también se declinan como siguiente.[21]

Base a- masc singular
Caso Ter[n 3] Proceso Resultado dev·á- kā́m·a-
Nominativo -s -a- + -s -as dev·á·s kā́m·a·s
Acusativo -am -a- + -am -am dev·á·m kām·a·m
Instrumental -ena -ena dev·éna kā́m·ena
Dativo -e -a- + -a- + e + a -āya dev·ā́ya kā́m·āya
Ablativo -as -as -āt -āt dev·ā́t kā́m·āt
Genitivo -as -as + ya -asya dev·ásya kā́m·asya
Locativo -i -a- + -i -e dev·é kā́m·e
Vocativo [n 4] - -a dév·a kā́m·a
Base a- masc dual
Caso Ter Proceso Resultado dev·á- kā́m·a-
Nominativo
Acusativo
Vocativo
-au -au -au dev·áu kā́m·au
Instrumental
Dativo
Ablativo
-bhyām -ā- + bhyām -ābhyām dev·ā́byhām kā́m·ābhyām
Genitivo
Locativo
-os -a- + -y- + -os -ayos dev·á·yos kā́m·a·yos
Base a- masc plural
Caso Ter Proceso Resultado dev·á- kā́m·a-
Nominativo, Vocativo -as -a- + -as -ās dev·ā́s kā́m·ās
Accusativo -as as -ān (-āṅs) -ān (-āṅs [n 5]​) dev·ā́n kā́m·ān
Instrumental -bhis -bhis -ais -ais dev·aís kā́m·ais
Dativo
Ablativo
-bhyas -a- + -i- + -bhyas -ebhyas dev·ébhyas kā́m·ebhyas
Genitivo -ām -ā + -n- ām -ānām dev·ā́nām kā́m·ānām
Locativo -su -a- + -i- + su -e dev·éṣu kā́m·eṣu

Formas en neutro se distinguen del masculino solo en las formas nominativas y acusativas, que siempre serán idénticas:

Base a- neutro sing, dual, plu
Caso Ter Proceso Resultado yug·á- phál·a-
Nom, Acc -a- + -m -am yug·á·m phál·a·m
Nom, Acc -a- + -ī -e yug·é phál·e
Nom, Acc -i -a- + an + -i -āni yug·ā́ni phál·āni

Bases en i- y u-

Bases i-

Paradigmas para el masculino agní- ,[E][n 6]​ feminino gáti- [F]​ y neutro vā́ri- .[G][23][24]

i-stem masc/fem
Caso Ter Proceso Res agní- gáti-
Nom -s - -s agní·s gáti·s
Acc -am -am -m agní·m gáti·m
Ins -n- + -ā
-
-nā
agní-nā gáty·ā
Da -e guna(i) + e -aye agn·áy·e gát·ay·e
Abl, Gen -as guna(i) + s
-i- + -a- + -as
-es [n 7] agn·és gát·és
gáty·ās
Loc -i -i -au -au agn·aú gát·au
Voc - -e agn·é gát·e
Caso Ter Proceso Res agní- gáti-
N.A.V -au -au agn·ī́ gát·ī
I.D.A -bhyām - -bhyām agní·bhyām gáti·bhyām
Gen, Loc -os -i- + -os -yos agny·ós gáty·os
Caso Ter Proceso Res agní- gáti-
Nom, Voc -as guna(i) + -as -ayas agn·áy·as gát·ay·as
Acc -as as -īn (-īṅs) -īn (-īṅs [n 5]​) agn·ī́n gát·īn
Ins -bhis - -bhis agní·bhis gáti·bhis
Dat, Abl -bhyas - -bhyas agní·bhyas gáti·bhyas
Gen -ām -ī + -n- ām -īnām agn·ī́nam gát·īnām
Loc -su - -su agní·ṣu gáti·ṣu

Neutros tienen la inserción de -n-[n 8][β]​ entre la base y la terminaciones vocálicas.

i-stem neut
Caso Ter Proceso Res vā́ri-
N.A.V - vā́ri
Ins -n- -nā vā́ri·ṇ·ā
Dat -e -n- -ne vā́ri·ṇ·e
Abl,Gen -as -n- -nas vā́ri·ṇ·as
Loc -i -n- -ni vā́ri·ṇ·i
Caso Ter Proceso Res vā́ri-
N.A.V -n- -nī vā́ri·n·ī
I.D.A -bhyām - -bhyām vā́ri·bhyām
Gen, Loc -os -n- -nos vā́ri·ṇ·os
Caso Ter Proceso Res vā́ri-
N.A.V -i -īni -īni vā́rī·ṇ·i
Ins -bhis - -bhis vā́ri·bhis
Dat, Abl -bhyas - -bhyas vā́ri·bhyas
Gen -ām -ī + -n- ām -īnām vā́r·īṇām
Loc -su - -su vāri·ṣu

Bases u-

Paradigmas para masculino śátru- ,[H]​ feminino dhenú- [I]​ and neuter mádhu- .[J][n 1][25][26]

u-stem masc/fem
Caso Ter Proceso Res śátru- dhenú-
Nom -s - -s śátru·s dhenú·s
Acc -am -am -m śátru·m dhenú·m
Ins -n- + -ā
-
-nā
śátru-ṇā dhenv·ā
Dat -e guna(u) + e -ave śátr·av·e dhen·áv·e
Abl, Gen -as guna(u) + s
-u- + -a- + -as [n 7]
-es śátr·os dhen·ós
dhenv·ā́s
Loc -i -i -au -au śátr·au dhen·aú
Voc - -e śátr·o dhen·ó
Caso Ter Proceso Res śatru- dhenú-
N.A.V -au -au śátr·ū dhen·ū́
I.D.A -bhyām - -bhyām śátru·bhyām dhenú·bhyām
Gen, Loc -os -u- + -os -vos śátrv·ós dhenv·ós
Caso Ter Proceso Res śátru- dhenú-
Nom, Voc -as guna(u) + -as -avas śátr·av·as dhen·áv·as
Acc -as as -ūn (-ūṅs)
-ūs
-ūn (-ūṅs [n 5]​)
-ūs
śátr·ūn dhen·ūs
Ins -bhis - -bhis śátru·bhis dhenú·bhis
Dat, Abl -bhyas - -bhyas śátru·bhyas dhenú·bhyas
Gen -ām -ū + -n- ām -ūnām śátr·ūṇām dhen·ū́nām
Loc -su - -su śátru·ṣu dhenu·ṣu
u-stem neut
Caso Ter Proceso Res mádhu-
N.A.V - mádhu
Ins -n- -nā mádhu·n·ā
Dat -e -n- -ne mádhu·n·e
Abl, Gen -as -n- -nas mádhu·n·as
Loc -i -n- -ni mádhu·n·i
Caso Ter Proceso Res mádhu-
N.A.V -n- -nī mádhu·n·ī
I.D.A -bhyām - -bhyām mádhu·bhyām
Gen, Loc -os -n- -nos mádhu·n·os
Caso Ter Proceso Res mádhu-
N.A.V -i -i -ūni -ūni mádhū·n·i
Ins -bhis - -bhis mádhu·bhis
Dat, Abl -bhyas - -bhyas mádhu·bhyas
Gen -ām -ū + -n- ām -ūnām mádh·ūnām
Loc -su - -su mádhu·ṣu

Adjetivos en i- y u- se declinan parecido.[27]

Bases en ṛ-

Bases en ṛ- son principalmente nombres agentivos en -tṛ (heredado por español como -dor), como dātṛ ,[K]​ pero también incluyen nombres familiares como pitṛ ,[L][n 1]mātṛ ,[M][n 1]​ and svasṛ.[N][n 9][28]

ṛ-stem
Caso Ter Proceso Res dātṛ́- svásṛ- pitṛ́- dhātŕ-
Nom -s vṛddi(ṛ) (-rs) datā́ svásā́ pitā́ dhātṛ́
Acc -am vṛddhi(ṛ) + -am
guna(ṛ) + -am[n 10]
-āram
-aram
dāt·ā́r·am svás·ār·am pit·ár·am dhātṛ́
Ins datr·ā́ svásr·ā pitr·ā́ dhātŕ·ṇ·ā
Dat -e -e dātr·é svásr·e pitr·é dhātṛ́·ṇ·e
Abl, Gen -as -as -ur -ur dāt·úr svás·ur pit·úr dhātṛ́·ṇ·as
Loc -i guna(ṛ) + -i -ari dāt·ar·í svás·ar·í pit·ar·í dhātṛ·ṇ·i
Voc [n 4] guna(ṛ) -ar dā́t·ar svás·ar pít·ar dhā́tṛ, dhā́tar
Caso Ter Proceso Res dātṛ́- svásṛ- pitṛ́- dhātṛ́-
N.A.V -au vṛddhi/guna(ṛ) + -au -arau dāt·ā́r·au svás·ār·au pit·ár·au dhātṛ́·ṇ·ī
I.D.A -bhyām - -bhyām dātṛ́·bhyām svásṛ·bhyam pitṛ́·bhyām dhātṛ́·bhyām
Gen, Loc -os ṛ + -os -ros dātr·ós svásr·os pitr·ós dhātṛ́·ṇ·os
Caso Ter Proceso Res dātṛ́- svásṛ- pitṛ́- dhātṛ́-
N.V -as vṛiddi/guna(ṛ) + -as -āras / -aras dāt·ār·as svás·ār·as pit·ar·as dhātṝ́·ṇ·i
Acc -as as -ṝn (-ṝṅs) -ṝn (-ṝṅs [n 5]​) dāt·ṝ́n svás·ṝn pit·ṝ́n dhātṝ́·ṇ·i
Ins -bhis - -bhis dātṛ́·bhis svásr·bhis pit·ṛ́·bhis dhātṛ·bhis
Dat, Abl -bhyas - -bhyas dātṛ́·bhyas svásr·bhyas pitṛ́·bhyas dhātṛ́·bhyas
Gen -ām -ṛ/ṝ + -n- ām -ṛ/ṝṇām [γ] dāt·ṛ́ṇām svás·ṛṇām pit·ṛ́ṇām dhāt·ṝ́ṇām
Loc -su - -su dātṛ́·ṣu svásṛ·ṣu pitṛ́·ṣu dhātṛ́·ṣu

Números

Números cardinales

Los números[29][30]​ desde uno a diez, con cognados en idiomas relacionados:

Números
Sánscrito Latín Proto-Indo-Europeo
éka- ūn- *Hoi-no-, *Hoi-k(ʷ)o-
dvá- duo *d(u)wo-
trí- trēs, tria *trei-, *tri-
catúr- quattuor *kʷetwor-, *kʷetur-
páñca- quīnque *penkʷe
ṣáṣ- sex *s(w)eḱs
saptá-, sápta- septem *septm̥
aṣṭá-, áṣṭa- octō *oḱtō
náva- novem *newn̥
dáśa- decem *deḱm̥(t)

Todos los números se declinan en todos los casos. Desde 1 a 4, los números tienen el acuerdo con su sustantivo en número, género y caso; de 5 a 19, en número y caso; desde 20 solo en caso.[31]

Éka se declina como un adjetive pronominal, Dvá se encuentra solo en el dual, y Trí y catúr se declinan como indicado:[32]

Three Four
Masc Neu Fem Masc Neu Fem
Nom tráyas trī́ṇi tisrás catvā́ras catvā́ri cátasras
Acc trīn trī́ṇi tisrás catúras catvā́ri cátasras
Ins tribhís tisṛ́bhis catúrbhis catasṛ́bhis
Dat tribhyás tisṛ́bhyas catúrbhyas catasṛ́bhyas
Abl tribhyás tisṛ́bhyas catúrbhyas catasṛ́bhyas
Gen trayāṇā́m tisṛṇā́m caturṇā́m catasṛṇā́m
Loc triṣú tisṛ́ṣu catúrṣu catasṛ́ṣu

De 11 a 19:

ékādaśam, dvā́daśam, tráyodaśam, cáturdaśam, páñcadaśam, ṣóḍaśam, saptádaśam, aṣṭā́daśam, návadaśam.

Los decenos de 20 a 90:

(d)viṃśatí, triṃśát, catvāriṃśát, pañcāśát, ṣaṣṭí, saptatí, aśītí, navatí.

Los números combinados:

21 - ékaviṃśati, 22 - dvā́viṃśati, 23 - trayóviṃśati, ..., 26 - ṣáḍviṃśati, ..., but 82 - dvā́́śīti, 83 - trayā́śīti, 88 - aṣṭā́śīti.

Los cientos:

śatam, dvai śatai, trīṇi śatāni / tri śatam, etc.

Los números largos:

1000 sahásra
10,000 ayúta
100,000 lakṣá
1,000,000 prayúta
10,000,000 kóṭi
108 arbudá
109 mahā́rbuda
1010 kharvá
1011 nikharvá[33]
10140 asaṅkhyeya!

Números en compuestos

Todos los números pueden participar en compuestos en su forma base:[34]

Compuesto Glosario
dvi-pāda- two-footed, con dos pies
śata-mukha- hundred-mouthed, que tiene 100 bocas
daśa-kumāra-carita- la historia de 10 princes

Números ordinales

De uno a diez:

  1. prathamás, -ā́
  2. dvitī́yas, -ā
  3. tṛtī́yas, -ā
  4. caturthás, -ī́
  5. pañcamás, -ī́
  6. ṣaṣṭhás, -ī
  7. saptamás, -ī́
  8. aṣṭamás, -ī́
  9. navamás, -ī́
  10. daśamás, -ī́

Otros:

11. - ekādaśás, ... 20. - viṃśatitamás (viṃśás), 30. - triṃśattamás (triṃśás), 40. - catvāriṃśattamás, 50. - pañcāśattamás, 60. - ṣaṣtitamás, 70. - saptatitamás, 80. - aśītitamás, 90. - navatitamás, 100. - śatatamás, 1000. - sahasratamás.

Notas

  1. también cognado
  2. cognado con 'dios'; 'deidad' & 'divino'
  3. Terminación estándar
  4. cambio de acento
  5. the historical form resurfaces in certain environments, e.g., dev·āṅs·ca, seemingly, and misleadingly, as if it were a sandhi rule[22]
  6. cognado con Lat igni-ignición
  7. fem either form
  8. característica común en bases en neutro i-, u- y ṛ-
  9. cf. Inglés sister
  10. most kinship nouns take the guṇa form, while agental nouns always take the vṛddhi form

Glosario

  1. dios
  2. amor
  3. yugo
  4. fruto
  5. fuego
  6. paso, marcha
  7. agua
  8. enemigo
  9. vaca
  10. miel
  11. dador, donante
  12. padre
  13. madre
  14. hermana

Glosario tradicional y notas

  1. "su·au·jas am·auṭ·śas ṭā·bʰyām·bʰis ṅe·bʰyām·bʰyas ṅasi·bʰyām·bʰyas ṅas·os·ām ṅi·os·sup" - Pāṇini IV 1.2.[11]
  2. "iko'ci vibʰaktau" - Pāṇini VII 1.73
  3. "nṛ ca" - Pāṇini VI 4.6

Referencias

  1. Burrow, §4.1.
  2. Fortson, §10.46.
  3. Burrow, §5.2.
  4. Bucknell, p. 11.
  5. Bucknell, p. 12-16.
  6. Whitney, §261-266.
  7. Burrow, §4.2
  8. Fortson, §6.43.
  9. Burrow, §4.3
  10. Fortson, §6.
  11. Kale, §56
  12. MacDonell, III.71, p. 33.
  13. Whitney, §164-179.
  14. Whitney, §321-322.
  15. Fortson, §10.46.
  16. Burrow, §4.3-4.4.
  17. Whitney, §326-331.
  18. Bucknell, p. 19-22.
  19. MM-W, p. 271, 492, 716,846.
  20. Burrow, §4.3-4.4.
  21. Whitney, §332.
  22. Whitney, §208-209.
  23. Whitney, §335-339.
  24. Bucknell, p. 19-23.
  25. Whitney, §335-342.
  26. Bucknell, p. 19-24.
  27. Whitney, §344.
  28. Whitney, §369-373
  29. Whitney, ch. 5.
  30. Burrow, ch.6.1.
  31. Coulson, p. 178.
  32. Bucknell, p. 106.
  33. Burrow, p. 262.
  34. Coulson, p. 178.

Bibliografía

  • Fortson, Benjamin W. Indo-European Language and Culture (2010 edición). Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-8895-1. 
  • Staal, Frits, Word order in Sanskrit and Universal Grammar, Foundations of Language, supplementary series 5, Springer (1967), ISBN 978-90-277-0549-5.
  • Staal, Frits (1972). A Reader on the Sanskrit Grammarians. MIT Press. ISBN 0-262-19078-8. 
  • Wackernagel, Debrunner, Altindische Grammatik, Göttingen.
  • W. D. Whitney, Sanskrit Grammar: Including both the Classical Language and the Older Dialects
  • W. D. Whitney, The Roots, Verb-Forms and Primary Derivatives of the Sanskrit Language (A Supplement to His Sanskrit Grammar)
  • Bucknell, Roderick S, Sanskrit Manual (2000) ISBN 81-208-1188-7
  • Coulson, Michael, Sanskrit (teach yourself), McGraw Hill (2003)
  • Böhtlingk, Otto, Pâṇini's Grammatik, Leipzig (1887)
  • Szemerényi, Oswald J.L. - Einführung in die vergleichende Sprachwissenschaft - 4 Ed - Oxford University Press - ISBN 0-19-824015-5
  • Kale, M R. A Higher Sanskrit Grammar (2002 edición). Motilal Banarsidass. ISBN 81-208-0177-6. 
  • Cardona, George (1997). Pāṇini - His work and his traditions. Motilal Banarsidass. ISBN 81-208-0419-8. 
  • Keith, A. Berriedale (1956). A History of Sanskrit Literature. Great Britain: Oxford University Press. 

Enlaces externos

  • «Keyswap – IAST Windows». YesVedanta.  — para escribir en el alfabeto internacional de Sánscrito
  • «Online Sanskrit Dictionary».  — diccionario del sánscrito
  • «The Sanskrit Grammarian».  — la gramática del sánscrito



  •   Datos: Q106427822

declinación, sánscrito, sánscrito, hereda, progenitor, idioma, protoindoeuropeo, sistema, exhaustivo, morfología, nominal, terminaciones, pueden, afijar, directamente, raíz, más, frecuentemente, sobre, todo, lengua, más, posterior, base, formada, adición, sufi. El Sanscrito hereda de su progenitor el idioma protoindoeuropeo un sistema exhaustivo de morfologia nominal Las terminaciones se pueden afijar directamente a la raiz o mas frecuentemente sobre todo en la lengua mas posterior a una base formada con la adicion de un sufijo a la raiz 1 El sanscrito es un idioma ampliamente flexivo que preserva todos los tipos de declinacion encontrado en el proto indo europeo incluso algunas bases heterocliticas residuales en r y n 2 3 Indice 1 Dimensiones 2 Construccion 2 1 Raices 2 2 Bases 2 3 Casos de declinacion 2 4 Terminaciones 3 Declinacion 3 1 Clasificacion de base 3 2 Bases en a 3 3 Bases en i y u 3 3 1 Bases i 3 3 2 Bases u 3 4 Bases en ṛ 4 Numeros 4 1 Numeros cardinales 4 2 Numeros en compuestos 4 3 Numeros ordinales 5 Notas 6 Glosario 7 Glosario tradicional y notas 8 Referencias 9 Bibliografia 10 Enlaces externosDimensiones EditarLa declinacion en el sanscrito se trata de una interaccion entre 2 dimensiones 3 numeros y 8 casos 4 Ademas los nombres tienen genero gramatico Los adjetivos tienen caracteristicas parecidas a los nombres Los variables son 5 6 1 3 numeros singular dual plural2 3 generos masculino feminino neutro3 8 casos nominativo acusativo instrumental dativo ablativo genitivo locativo vocativoConstruccion EditarRaices Editar El sistema mas antiguo de declinacion en el proto indo europeo heredado por el sanscrito es el afijo de las terminaciones directamente a la raiz Este sistema ya estuvo en decadencia en la etapa anterior del pIE Entre las lenguas indoeuropeas este sistema se ha preservado mas fielmente en sanscrito sobre todo en la forma anterior del idioma que se llama el sanscrito vedico 7 Raices nominales arcaicas en idiomas cognados Sanscrito Latin PIE Glosariopa d pe d s ped pods pie n 1 va c vōx vōc wṓkʷs voz n 1 ra j rex reg h rḗǵs rey n 1 Bases Editar Mas tarde volvio un nuevo sistema en que un intermedio que se llama la vocal tematica se interpone entre la raiz y las terminaciones o y en sanscrito a que produce la base tematica La declinacion de una base tematica es menos complicado porque una multitud de las reglas Sandhi de combinacion eufonica ya no se aplican Asi en sanscrito clasico el encuentro del nombre tematico pa da s es mas propenso que su predecesor atematico 8 9 Casos de declinacion Editar En sanscrito los nombres se declinan en ocho casos 10 Nominativo Sujeto y atributo Acusativo Objeto directo Instrumental Instrumento manera Dativo Objeto indirecto Ablativo Complemento circunstancial Genitivo Complemento del nombre Locativo Estar en algun lugar Vocativo Apelacion Terminaciones Editar El esquema basica de sufixion a se ve abajo y se aplica a muchos nombres y adjetivos Pero en acuerdo con el genero y el consonante o vocal final de la base ya no declinada existen reglas de sandhi que prescriben la forma declinada 12 13 Singular Dual PluralMasc Fem Neu Masc Fem Neu Masc Fem Neu Nominativo s O au i as iAcusativo amInstrumental a bhyam bhisDativo e bhyasAblativo asGenitivo os amLocativo i suDeclinacion EditarClasificacion de base Editar Sustantivos se dividen en clases diferentes en acuerdo con la vocal terminal de base antes de la declinacion como describido Generalmente la clasificacion es Bases de vocales cortas Bases a Bases i y u Bases ṛ Bases de vocales largas Bases a Bases i y u Bases de consonantes Bases simples Bases as is us Bases an in Bases ant mant vant Bases vaṅs Las terminaciones afijadas al nombre de clase pueden sufrir en algunos casos modificaciones incluso ser completamente reemplazado por otras formas 14 15 16 Bases en a Editar La gran mayoria de los sustantivos en sanscrito pertenecen a esta clase y son de genero masculino o neutro La posicion del acento se mantiene constante con la excepcion del vocativo singular masculino Los paradigmas se ilustran en sus formas pre sandhi y con el proceso utilizando dos bases masculinas deva A n 2 and ka ma B y dos en neutro yuga C n 1 and phala D 17 18 19 20 Adjetivos en base a tambien se encuentran ampliamente siendo invariablemente masculino o neutro los femeninos se forman o en a o menos fruecuentemente en i tambien se declinan como siguiente 21 Base a masc singular Caso Ter n 3 Proceso Resultado dev a ka m a Nominativo s a s as dev a s ka m a sAcusativo am a am am dev a m kam a mInstrumental a a ena ena dev ena ka m enaDativo e a a e a aya dev a ya ka m ayaAblativo as as at at dev a t ka m atGenitivo as as ya asya dev asya ka m asyaLocativo i a i e dev e ka m eVocativo n 4 O a dev a ka m aBase a masc dual Caso Ter Proceso Resultado dev a ka m a Nominativo Acusativo Vocativo au au au dev au ka m auInstrumental Dativo Ablativo bhyam a bhyam abhyam dev a byham ka m abhyamGenitivo Locativo os a y os ayos dev a yos ka m a yosBase a masc plural Caso Ter Proceso Resultado dev a ka m a Nominativo Vocativo as a as as dev a s ka m asAccusativo as as an aṅs an aṅs n 5 dev a n ka m anInstrumental bhis bhis ais ais dev ais ka m aisDativo Ablativo bhyas a i bhyas ebhyas dev ebhyas ka m ebhyasGenitivo am a n am anam dev a nam ka m anamLocativo su a i su e dev eṣu ka m eṣuFormas en neutro se distinguen del masculino solo en las formas nominativas y acusativas que siempre seran identicas Base a neutro sing dual plu Caso Ter Proceso Resultado yug a phal a Nom Acc O a m am yug a m phal a mNom Acc i a i e yug e phal eNom Acc i a an i ani yug a ni phal aniBases en i y u Editar Bases i Editar Paradigmas para el masculino agni E n 6 feminino gati F y neutro va ri G 23 24 i stem masc fem Caso Ter Proceso Res agni gati Nom s s agni s gati sAcc am am m agni m gati mIns a n a na a agni na gaty aDa e guna i e aye agn ay e gat ay eAbl Gen as guna i s i a as es n 7 agn es gat es gaty asLoc i i au au agn au gat auVoc O e agn e gat eCaso Ter Proceso Res agni gati N A V au au i i agn i gat iI D A bhyam bhyam agni bhyam gati bhyamGen Loc os i os yos agny os gaty osCaso Ter Proceso Res agni gati Nom Voc as guna i as ayas agn ay as gat ay asAcc as as in iṅs in iṅs n 5 agn i n gat inIns bhis bhis agni bhis gati bhisDat Abl bhyas bhyas agni bhyas gati bhyasGen am i n am inam agn i nam gat inamLoc su su agni ṣu gati ṣuNeutros tienen la insercion de n n 8 b entre la base y la terminaciones vocalicas i stem neut Caso Ter Proceso Res va ri N A V O O va riIns a n na va ri ṇ aDat e n ne va ri ṇ eAbl Gen as n nas va ri ṇ asLoc i n ni va ri ṇ iCaso Ter Proceso Res va ri N A V i n ni va ri n iI D A bhyam bhyam va ri bhyamGen Loc os n nos va ri ṇ osCaso Ter Proceso Res va ri N A V i ini ini va ri ṇ iIns bhis bhis va ri bhisDat Abl bhyas bhyas va ri bhyasGen am i n am inam va r iṇamLoc su su vari ṣuBases u Editar Paradigmas para masculino satru H feminino dhenu I and neuter madhu J n 1 25 26 u stem masc fem Caso Ter Proceso Res satru dhenu Nom s s satru s dhenu sAcc am am m satru m dhenu mIns a n a na a satru ṇa dhenv aDat e guna u e ave satr av e dhen av eAbl Gen as guna u s u a as n 7 es satr os dhen os dhenv a sLoc i i au au satr au dhen auVoc O e satr o dhen oCaso Ter Proceso Res satru dhenu N A V au au u u satr u dhen u I D A bhyam bhyam satru bhyam dhenu bhyamGen Loc os u os vos satrv os dhenv osCaso Ter Proceso Res satru dhenu Nom Voc as guna u as avas satr av as dhen av asAcc as as un uṅs us un uṅs n 5 us satr un dhen usIns bhis bhis satru bhis dhenu bhisDat Abl bhyas bhyas satru bhyas dhenu bhyasGen am u n am unam satr uṇam dhen u namLoc su su satru ṣu dhenu ṣuu stem neut Caso Ter Proceso Res madhu N A V O O madhuIns a n na madhu n aDat e n ne madhu n eAbl Gen as n nas madhu n asLoc i n ni madhu n iCaso Ter Proceso Res madhu N A V i n ni madhu n iI D A bhyam bhyam madhu bhyamGen Loc os n nos madhu n osCaso Ter Proceso Res madhu N A V i i uni uni madhu n iIns bhis bhis madhu bhisDat Abl bhyas bhyas madhu bhyasGen am u n am unam madh unamLoc su su madhu ṣuAdjetivos en i y u se declinan parecido 27 Bases en ṛ Editar Bases en ṛ son principalmente nombres agentivos en tṛ heredado por espanol como dor como datṛ K pero tambien incluyen nombres familiares como pitṛ L n 1 matṛ M n 1 and svasṛ N n 9 28 ṛ stem Caso Ter Proceso Res datṛ svasṛ pitṛ dhatŕ Nom s vṛddi ṛ rs a data svasa pita dhatṛ Acc am vṛddhi ṛ am guna ṛ am n 10 aram aram dat a r am svas ar am pit ar am dhatṛ Ins a a datr a svasr a pitr a dhatŕ ṇ aDat e e datr e svasr e pitr e dhatṛ ṇ eAbl Gen as as ur ur dat ur svas ur pit ur dhatṛ ṇ asLoc i guna ṛ i ari dat ar i svas ar i pit ar i dhatṛ ṇ iVoc n 4 O guna ṛ ar da t ar svas ar pit ar dha tṛ dha tarCaso Ter Proceso Res datṛ svasṛ pitṛ dhatṛ N A V au vṛddhi guna ṛ au arau dat a r au svas ar au pit ar au dhatṛ ṇ iI D A bhyam bhyam datṛ bhyam svasṛ bhyam pitṛ bhyam dhatṛ bhyamGen Loc os ṛ os ros datr os svasr os pitr os dhatṛ ṇ osCaso Ter Proceso Res datṛ svasṛ pitṛ dhatṛ N V as vṛiddi guna ṛ as aras aras dat ar as svas ar as pit ar as dhatṝ ṇ iAcc as as ṝn ṝṅs ṝn ṝṅs n 5 dat ṝ n svas ṝn pit ṝ n dhatṝ ṇ iIns bhis bhis datṛ bhis svasr bhis pit ṛ bhis dhatṛ bhisDat Abl bhyas bhyas datṛ bhyas svasr bhyas pitṛ bhyas dhatṛ bhyasGen am ṛ ṝ n am ṛ ṝṇam g dat ṛ ṇam svas ṛṇam pit ṛ ṇam dhat ṝ ṇamLoc su su datṛ ṣu svasṛ ṣu pitṛ ṣu dhatṛ ṣuNumeros EditarNumeros cardinales Editar Los numeros 29 30 desde uno a diez con cognados en idiomas relacionados Numeros Sanscrito Latin Proto Indo Europeoeka un Hoi no Hoi k ʷ o dva duo d u wo tri tres tria trei tri catur quattuor kʷetwor kʷetur panca quinque penkʷeṣaṣ sex s w eḱssapta sapta septem septm aṣṭa aṣṭa octō oḱtōnava novem newn dasa decem deḱm t Todos los numeros se declinan en todos los casos Desde 1 a 4 los numeros tienen el acuerdo con su sustantivo en numero genero y caso de 5 a 19 en numero y caso desde 20 solo en caso 31 Eka se declina como un adjetive pronominal Dva se encuentra solo en el dual y Tri y catur se declinan como indicado 32 Three FourMasc Neu Fem Masc Neu FemNom trayas tri ṇi tisras catva ras catva ri catasrasAcc trin tri ṇi tisras caturas catva ri catasrasIns tribhis tisṛ bhis caturbhis catasṛ bhisDat tribhyas tisṛ bhyas caturbhyas catasṛ bhyasAbl tribhyas tisṛ bhyas caturbhyas catasṛ bhyasGen trayaṇa m tisṛṇa m caturṇa m catasṛṇa mLoc triṣu tisṛ ṣu caturṣu catasṛ ṣuDe 11 a 19 ekadasam dva dasam trayodasam caturdasam pancadasam ṣoḍasam saptadasam aṣṭa dasam navadasam Los decenos de 20 a 90 d viṃsati triṃsat catvariṃsat pancasat ṣaṣṭi saptati asiti navati Los numeros combinados 21 ekaviṃsati 22 dva viṃsati 23 trayoviṃsati 26 ṣaḍviṃsati but 82 dva siti 83 traya siti 88 aṣṭa siti Los cientos satam dvai satai triṇi satani tri satam etc Los numeros largos 1000 sahasra10 000 ayuta100 000 lakṣa1 000 000 prayuta10 000 000 koṭi108 arbuda109 maha rbuda1010 kharva1011 nikharva 33 10140 asaṅkhyeya Numeros en compuestos Editar Todos los numeros pueden participar en compuestos en su forma base 34 Compuesto Glosariodvi pada two footed con dos piessata mukha hundred mouthed que tiene 100 bocasdasa kumara carita la historia de 10 princesNumeros ordinales Editar De uno a diez prathamas a dviti yas a tṛti yas a caturthas i pancamas i ṣaṣṭhas i saptamas i aṣṭamas i navamas i dasamas i Otros 11 ekadasas 20 viṃsatitamas viṃsas 30 triṃsattamas triṃsas 40 catvariṃsattamas 50 pancasattamas 60 ṣaṣtitamas 70 saptatitamas 80 asititamas 90 navatitamas 100 satatamas 1000 sahasratamas Notas Editar a b c d e f g tambien cognado cognado con dios deidad amp divino Terminacion estandar a b cambio de acento a b c d the historical form resurfaces in certain environments e g dev aṅs ca seemingly and misleadingly as if it were a sandhi rule 22 cognado con Lat igni ignicion a b fem either form caracteristica comun en bases en neutro i u y ṛ cf Ingles sister most kinship nouns take the guṇa form while agental nouns always take the vṛddhi formGlosario Editar dios amor yugo fruto fuego paso marcha agua enemigo vaca miel dador donante padre madre hermanaGlosario tradicional y notas Editar su au jas am auṭ sas ṭa bʰyam bʰis ṅe bʰyam bʰyas ṅasi bʰyam bʰyas ṅas os am ṅi os sup Paṇini IV 1 2 11 iko ci vibʰaktau Paṇini VII 1 73 nṛ ca Paṇini VI 4 6Referencias Editar Burrow 4 1 Fortson 10 46 Burrow 5 2 Bucknell p 11 Bucknell p 12 16 Whitney 261 266 Burrow 4 2 Fortson 6 43 Burrow 4 3 Fortson 6 Kale 56 MacDonell III 71 p 33 Whitney 164 179 Whitney 321 322 Fortson 10 46 Burrow 4 3 4 4 Whitney 326 331 Bucknell p 19 22 MM W p 271 492 716 846 Burrow 4 3 4 4 Whitney 332 Whitney 208 209 Whitney 335 339 Bucknell p 19 23 Whitney 335 342 Bucknell p 19 24 Whitney 344 Whitney 369 373 Whitney ch 5 Burrow ch 6 1 Coulson p 178 Bucknell p 106 Burrow p 262 Coulson p 178 Bibliografia EditarFortson Benjamin W Indo European Language and Culture 2010 edicion Wiley Blackwell ISBN 978 1 4051 8895 1 Staal Frits Word order in Sanskrit and Universal Grammar Foundations of Language supplementary series 5 Springer 1967 ISBN 978 90 277 0549 5 Staal Frits 1972 A Reader on the Sanskrit Grammarians MIT Press ISBN 0 262 19078 8 Wackernagel Debrunner Altindische Grammatik Gottingen W D Whitney Sanskrit Grammar Including both the Classical Language and the Older Dialects W D Whitney The Roots Verb Forms and Primary Derivatives of the Sanskrit Language A Supplement to His Sanskrit Grammar Bucknell Roderick S Sanskrit Manual 2000 ISBN 81 208 1188 7 Coulson Michael Sanskrit teach yourself McGraw Hill 2003 Bohtlingk Otto Paṇini s Grammatik Leipzig 1887 Szemerenyi Oswald J L Einfuhrung in die vergleichende Sprachwissenschaft 4 Ed Oxford University Press ISBN 0 19 824015 5 Kale M R A Higher Sanskrit Grammar 2002 edicion Motilal Banarsidass ISBN 81 208 0177 6 Cardona George 1997 Paṇini His work and his traditions Motilal Banarsidass ISBN 81 208 0419 8 Keith A Berriedale 1956 A History of Sanskrit Literature Great Britain Oxford University Press Enlaces externos Editar Keyswap IAST Windows YesVedanta para escribir en el alfabeto internacional de Sanscrito Online Sanskrit Dictionary diccionario del sanscrito The Sanskrit Grammarian la gramatica del sanscrito Datos Q106427822Obtenido de https es wikipedia org w index php title Declinacion en sanscrito amp oldid 137001289, wikipedia, wiki, leyendo, leer, libro, biblioteca,

español

, española, descargar, gratis, descargar gratis, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, imagen, música, canción, película, libro, juego, juegos