fbpx
Wikipedia

Lenguas tibetano-himalayas

Las tibetano-himalayas, tibeto-kanáurico o bódico-himalayas son un conjunto de lenguas habladas principalmente en Tíbet, Nepal y norte de India, que parecen constituir un grupo filogenético dentro de la familia tibetano-birmana. Están formadas por tres grupos principales los dialectos del tibetano, las lenguas Tamang-Gurung-Thakali- Manang y las lenguas takpa (algunos autores especulativamente incluyen también al tshangla en este grupo).

Lenguas tibetano-himalayas
Distribución geográfica Himalaya
Países Pakistán Pakistán
 India
Nepal Nepal
China China
Filiación genética

Sino-tibetano

  Tibetano-birmano
    Tibetano-himalayas
Subdivisiones Tibético (tibetano)
Bódico occidental
Bódico oriental
Kanáurico
Véase también
Idioma - Familias - Clasificación de lenguas

Una innovación común a todas estas lenguas es la innovación común de un sufijo procedente de *-s usado como ablativo/ergtivo de los nombres.

Distribución

Las lenguas tibéticas (o tibetanas) se extienden desde el norte de Pakistán a Qinghai en las provincias chinas de Sichuan y Yunnan. Nishi (1986), distingue seis grandes grupos dentro de las lenguas tibetetanas (dejando aparte el tibetano clásico). Yba característica compartida por las lenguas tibetanas es el pronombre de segunda persona procedente del proto-tibetano *khyot 'tú' y formas especiales para el pronombre de tercera persona singular, reconstruido provisionalmente como *kho.

Las lenguas del grupo Tamang-Gurung-Thakali-Manang, denominadas de maneras diversas por diferentes autores, son un grupo filogenético confirmado mediante la reconstrucción de la protolengua que ha sido convenientemente reconstruida. Las relaciones internas dentro del grupo son complicadas debido a una historia de contactos mutuos y a la existencia de una considerable influencia del idioma nepalí en algunas de estas lenguas.

El takpa, comparte la forma del pronombre de segunda persona encontrado en las lenguas Tamang-Gurung-Thakali-Manang, reconstruible también como *khyot 'tú'. Muchos autores han sugerido que el takpa pertenece al grupo tibetano, aunque existen dudas sobre si debe ser considerado una lengua tibetana más.

Clasificación

La identificación del grupo se remonta a Shafer (1955) que definió la agrupación bódica, incluyendo las lenguas tibetano-himalayas y algunas otras lenguas actualmente clasificadas en otros grupos. Las lenguas bódicas (en el sentido moderno) son claramente una rama de la subfamilia tebetano-birmana, que a su vez es la subfamilia más numerosa de las lenguas sino-tibetanas.

Thurgood (2003) clasifica las lenguas bódicas de la siguiente manera:[1]

  • Grupo tibetano
    • Tibetano clásico
    • Tibetano central (U-tsang)
      • Moderno dialecto de Lhasa
      • Shigatse
      • Sherpa
      • Jirel
      • Lhomi
      • Nyamkad
      • Jad
      • Kagate
    • Tibetano occidental
      • Balti
      • Ladakhi
      • Purik, Purki
      • Lahul
      • Spiti
      • Tod
  • Grupo Tamang-Gurung-Thakali-Manang
    • Tamang
    • Gurung
    • Chantyal
    • Nar Phu
    • Manangba
    • Thakali (Marpha, Thini, Syang)
    • Tangbe
  • Takpa (Monpa septentrional)
    • Bumtang, Cuona Menba
  • Tshangla (Motuo Menba, Monpa central)(?)

Clasificación interna

DeLancey (2003) da el siguiente árbol cladístico para las lenguas bódicas o tibetano-himalayas:[2]

Bódico‑Himalayo

Himalayo oriental

Comparación léxica

Los numerales en diferentes lenguas tibetano-himalayas son:

GLOSA Lenguas bódicas PROTO-
KINAURI-
ALMORA
PROTO-
TIB.-HIM.
PROTO-
TIBÉTICO
PROTO-
BÓDICO OR.
PROTO-
BÓDICO OCC.
PROTO-
BÓDICO
'1' *gtšik *tʰiʔ *gtik *g-tik *tik- *g-tik
'2' *gnis *-ni *gni(s) *g-nis *nis- *g-nis
'3' *(g)sum *sum *sum *(g-)sum *sum *(g-)sum
'4' *bži *bli *bli *b-li *p-li *b-li
'5' *lŋa *ləŋa *(b)ŋa *l-ŋa
*b-ŋa
*(p-)ŋa(i) *l-ŋa
*b-ŋa
'6' *dɽuk *kroʔ
*droʔ
*ʈuk *d-rok
*k-rok
*t-ruk *d-ruk
*k-ruk
'7' *bdun *nis *nis *nis *nisi- *nis
'8' *brgyat *gyat *brkee *b-r-gyat *r-gyət *b-r-gyat
'9' *dgu *dugu *ku *d-ku *gwi *d-gu
'10' *btšu *ʦʰi *ʧyu *ʦʰi- *t-cip *ʦʰip

Referencias

  1. G. Thurgood, 2003, cap. 1, pp. 9-10
  2. DeLancey, «16. Classical Tibetan», The Sino-Tibetan Languages, p. 255

Bibliografía

  • Graham Thurgood, Randy J. LaPolla, ed. (2003). The Sino-Tibetan Languages (en inglés). New York: Routledge. ISBN 0-203-22105-2. Consultado el 12 de junio de 2011. 
  • Bradley, David (2002). «The subgrouping of Tibeto-Burman». En Christopher I. Beckwith, ed. Medieval Tibeto-Burman languages: proceedings of a symposium held in Leiden, June 26, 2000, at the 9th Seminar of the International Association of Tibetan Studies. Brill's Tibetan studies library 1. BRILL. pp. 73-112. ISBN 978-90-04-12424-0. 
  • Hale, Austin (1982). «Review of Research». Research on Tibeto-Burman languages. Trends in Linguistics 14. Walter de Gruyter. pp. 30-49 passim. ISBN 978-90-279-3379-9. 
  • Singh, Rajendra (2009). Annual Review of South Asian Languages and Linguistics: 2009. Trends in Linguistics, Studies and Monographs 222. Walter de Gruyter. pp. 154-161. ISBN 978-3-11-022559-4. 
  •   Datos: Q3309428

lenguas, tibetano, himalayas, tibetano, himalayas, tibeto, kanáurico, bódico, himalayas, conjunto, lenguas, habladas, principalmente, tíbet, nepal, norte, india, parecen, constituir, grupo, filogenético, dentro, familia, tibetano, birmana, están, formadas, tre. Las tibetano himalayas tibeto kanaurico o bodico himalayas son un conjunto de lenguas habladas principalmente en Tibet Nepal y norte de India que parecen constituir un grupo filogenetico dentro de la familia tibetano birmana Estan formadas por tres grupos principales los dialectos del tibetano las lenguas Tamang Gurung Thakali Manang y las lenguas takpa algunos autores especulativamente incluyen tambien al tshangla en este grupo Lenguas tibetano himalayasDistribucion geograficaHimalayaPaisesPakistan Pakistan India Nepal Nepal China ChinaFiliacion geneticaSino tibetano Tibetano birmano Tibetano himalayasSubdivisionesTibetico tibetano Bodico occidentalBodico orientalKanauricoVease tambienIdioma Familias Clasificacion de lenguas editar datos en Wikidata Una innovacion comun a todas estas lenguas es la innovacion comun de un sufijo procedente de s usado como ablativo ergtivo de los nombres Indice 1 Distribucion 2 Clasificacion 2 1 Clasificacion interna 3 Comparacion lexica 4 Referencias 4 1 BibliografiaDistribucion EditarLas lenguas tibeticas o tibetanas se extienden desde el norte de Pakistan a Qinghai en las provincias chinas de Sichuan y Yunnan Nishi 1986 distingue seis grandes grupos dentro de las lenguas tibetetanas dejando aparte el tibetano clasico Yba caracteristica compartida por las lenguas tibetanas es el pronombre de segunda persona procedente del proto tibetano khyot tu y formas especiales para el pronombre de tercera persona singular reconstruido provisionalmente como kho Las lenguas del grupo Tamang Gurung Thakali Manang denominadas de maneras diversas por diferentes autores son un grupo filogenetico confirmado mediante la reconstruccion de la protolengua que ha sido convenientemente reconstruida Las relaciones internas dentro del grupo son complicadas debido a una historia de contactos mutuos y a la existencia de una considerable influencia del idioma nepali en algunas de estas lenguas El takpa comparte la forma del pronombre de segunda persona encontrado en las lenguas Tamang Gurung Thakali Manang reconstruible tambien como khyot tu Muchos autores han sugerido que el takpa pertenece al grupo tibetano aunque existen dudas sobre si debe ser considerado una lengua tibetana mas Clasificacion EditarLa identificacion del grupo se remonta a Shafer 1955 que definio la agrupacion bodica incluyendo las lenguas tibetano himalayas y algunas otras lenguas actualmente clasificadas en otros grupos Las lenguas bodicas en el sentido moderno son claramente una rama de la subfamilia tebetano birmana que a su vez es la subfamilia mas numerosa de las lenguas sino tibetanas Thurgood 2003 clasifica las lenguas bodicas de la siguiente manera 1 Grupo tibetano Tibetano clasico Tibetano central U tsang Moderno dialecto de Lhasa Shigatse Sherpa Jirel Lhomi Nyamkad Jad Kagate Tibetano occidental Balti Ladakhi Purik Purki Lahul Spiti Tod Grupo Tamang Gurung Thakali Manang Tamang Gurung Chantyal Nar Phu Manangba Thakali Marpha Thini Syang Tangbe Takpa Monpa septentrional Bumtang Cuona Menba Tshangla Motuo Menba Monpa central Clasificacion interna Editar DeLancey 2003 da el siguiente arbol cladistico para las lenguas bodicas o tibetano himalayas 2 Bodico Himalayo Himalayo oriental Himalayo occidental Tshangla Tamang Gurung Thakali Manang bodico occidental Tibetano bodico oriental Comparacion lexica EditarLos numerales en diferentes lenguas tibetano himalayas son GLOSA Lenguas bodicas PROTO KINAURI ALMORA PROTO TIB HIM PROTO TIBETICO PROTO BoDICO OR PROTO BoDICO OCC PROTO BoDICO 1 gtsik tʰiʔ gtik g tik tik g tik 2 gnis ni gni s g nis nis g nis 3 g sum sum sum g sum sum g sum 4 bzi bli bli b li p li b li 5 lŋa leŋa b ŋa l ŋa b ŋa p ŋa i l ŋa b ŋa 6 dɽuk kroʔ droʔ ʈuk d rok k rok t ruk d ruk k ruk 7 bdun nis nis nis nisi nis 8 brgyat gyat brkee b r gyat r gyet b r gyat 9 dgu dugu ku d ku gwi d gu 10 btsu ʦʰi ʧyu ʦʰi t cip ʦʰipReferencias Editar G Thurgood 2003 cap 1 pp 9 10 DeLancey 16 Classical Tibetan The Sino Tibetan Languages p 255 Bibliografia Editar Graham Thurgood Randy J LaPolla ed 2003 The Sino Tibetan Languages en ingles New York Routledge ISBN 0 203 22105 2 Consultado el 12 de junio de 2011 Bradley David 2002 The subgrouping of Tibeto Burman En Christopher I Beckwith ed Medieval Tibeto Burman languages proceedings of a symposium held in Leiden June 26 2000 at the 9th Seminar of the International Association of Tibetan Studies Brill s Tibetan studies library 1 BRILL pp 73 112 ISBN 978 90 04 12424 0 Hale Austin 1982 Review of Research Research on Tibeto Burman languages Trends in Linguistics 14 Walter de Gruyter pp 30 49 passim ISBN 978 90 279 3379 9 Singh Rajendra 2009 Annual Review of South Asian Languages and Linguistics 2009 Trends in Linguistics Studies and Monographs 222 Walter de Gruyter pp 154 161 ISBN 978 3 11 022559 4 Datos Q3309428 Obtenido de https es wikipedia org w index php title Lenguas tibetano himalayas amp oldid 137401858, wikipedia, wiki, leyendo, leer, libro, biblioteca,

español

, española, descargar, gratis, descargar gratis, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, imagen, música, canción, película, libro, juego, juegos