Diócesis de San Felipe (Chile)
La diócesis de San Felipe (en latín, Dioecesis Sancti Philippi) es una jurisdicción eclesiástica de la Iglesia católica en Chile, y forma parte de la provincia eclesiástica de Santiago, con sede en la arquidiócesis de Santiago de Chile. La jurisdicción de la diócesis se extiende por la totalidad de las provincias de Los Andes, Petorca y San Felipe de Aconcagua, en la Región de Valparaíso.
Diócesis de San Felipe | ||
---|---|---|
Dioecesis Sancti Philippi | ||
Vista de la catedral de San Felipe Apóstol. | ||
Información general | ||
Iglesia | Iglesia católica | |
Iglesia sui iuris | Iglesia latina | |
Rito | Rito romano | |
Sufragánea de | Arquidiócesis de Santiago de Chile | |
Santos patrones | San Felipe Apóstol | |
Fecha de erección | 18 de octubre de 1925 | |
Bula de erección | Apostolici muneris ratio | |
Localización | ||
Catedral | Catedral de San Felipe Apóstol | |
Sede de la catedral | San Felipe | |
Entidad subnacional | Parte de la Región de Valparaíso | |
País | Chile | |
Curia diocesana | Merced 812, San Felipe | |
Jerarquía | ||
Obispo | Gonzalo Bravo Álvarez | |
Obispo(s) emérito(s) | Cristián Contreras Molina | |
Estadísticas | ||
Superficie | 10 300 km² | |
Sitio web | ||
Sitio web oficial | ||
La sede episcopal de San Felipe fue establecida el 18 de octubre de 1925 mediante la bula papal Apostolici muneris ratio de Pío XI, en conjunto con las diócesis de Rancagua, Talca y Valparaíso, con territorio desmembrado de la arquidiócesis de Santiago de Chile.
Su obispo diocesano, desde el 15 de agosto de 2020, es Monseñor Gonzalo Bravo Álvarez. La sede titular del obispo es la catedral de San Felipe Apóstol.
Antecedentes históricos
Las primeras noticias que se tienen de la Iglesia católica en Aconcagua son de 1585 con la Doctrina de Aconcagua a cargo del Presbítero Pantaleón Correa. Durante el siglo XVII comienza el arribo de las primeras órdenes religiosas a la zona; los primeros son los Agustinos, que llegaron a Panquehue en 1603; los Dominicos llegaron a la zona de Los Andes en 1666, luego fundaran un convento en la ciudad de San Felipe (1740); los Mercedarios en el área que ocupa actualmente San Felipe en 1682, al igual que los anteriores fundaran un convento en la reciente ciudad de San Felipe; los Franciscanos en 1696 en el sector de Curimón; y finalmente los Jesuitas en la ciudad de San Felipe en 1740.
Historia
El 18 de octubre de 1925 mediante la Bula Apostólica "Apostolicis muneris ratio" de Su Santidad Pío XI se erige este territorio eclesiástico:
"Dinique civilem provinciam de Aconcagua cum suis sexdecim paroeciis ad Archidioecesis Sancti Iacobi de Chile pariter distrahimus et in novam dioecesim erigimus Sancti Philippi de Aconcagua a civitate Sabcti Philippi nuncupandam. Sedem autem huius novae diocesis in urbe "Sancti Philippi" constituimus, et ecclesiam Sancti Philippi Apostoli ibi exstantem ad cathedralis gradum evehimus..."
Al crearse la Diócesis esta abarcaba un territorio de 11.400 kilómetros cuadrados comprendiendo además de las actuales provincias de San Felipe (exceptuando Llay Llay), Los Andes y Petorca la comuna de Los Vilos.
En 1960, con la erección de la prelatura de Illapel, son desmembradas de la Diócesis Los Vilos, Quilimarí y Santo Tomás de Choapa de El Tambo, quedando está con una extensión cercana a los 9.874 km².
En 1981 se anexiona la comuna de Llay-Llay, que en 1976 había pasado a formar parte de la Provincia de San Felipe de Aconcagua.
Episcopologio
Nombre | Período |
---|---|
Mons. Melquisedec del Canto y Terán † | 14 de diciembre de 1925 - 19 de marzo de 1938 |
Mons. Fray Roberto Bernardino Berríos Gaínza, O.F.M. † | 19 de marzo de 1938 - 23 de noviembre de 1957 |
Mons. Ramón Munita Eyzaguirre † | 23 de noviembre de 1957 - 23 de abril de 1963 |
Mons. José Luis Castro Cabrera † | 10 de mayo de 1963 - 26 de enero de 1965 |
Mons. Enrique Alvear Urrutia † | 7 de enero de 1965 - 9 de febrero de 1974 |
Mons. Francisco de Borja Valenzuela Ríos † | 25 de marzo de 1974 - 3 de mayo de 1983 (con dignidad de Arzobispo) |
Mons. Manuel Camilo Vial Risopatrón I.S.P.Sch. | 20 de diciembre de 1983 - 21 de septiembre de 2001 |
Mons. Cristián Enrique Contreras Molina, O. de M. | 19 de julio de 2002 - 21 de septiembre de 2018 |
Mons. Gonzalo Arturo Bravo Álvarez | 15 de agosto de 2020 a la fecha |
Parroquias
La Diócesis cuenta con 29 parroquias organizadas en tres decanatos:
Decanato de San Felipe
Nombre | Fundación | Ubicación | Párroco |
---|---|---|---|
Catedral (El Sagrario) | 1739 | San Felipe | Pbro. Gustavo Adolfo Morales |
Nuestra Señora de la Merced | 1953 | San Felipe | R.P. Mario Monardes, O. de M. |
Nuestra Señora de Andacollo | 1962 | San Felipe | Pbro. Luis Felipe Vergara Vera |
Espíritu Santo | 1966 | San Felipe | Pbro. Gustavo Adolfo Morales |
Sagrada Familia | 1992 | San Felipe | Pbro. Juan Carlos Nuñez Becerra |
San Antonio de Padua (El Almendral) | 1929 | San Felipe | Pbro. Claudio Acevedo López (como Administrador Parroquial) |
San José | 1898 | Catemu | Pbro. Enzo Carrasco Peña |
San Francisco de Asís | 1927 | Curimón | Pbro. Luis Nuñez Jiménez |
San Ignacio de Loyola | 1871 | Llay-Llay | Pbro. Ricardo Olavarría García. |
San Maximiano | 1892 | Panquehue | Pbro. Cristóbal Miranda Vilches. |
San Antonio de Padua | 1797 | Putaendo | Pbro. Vicente Montenegro Lazo |
Nuestra Señora del Carmen | 1956 | Rinconada de Silva | Pbro. Diego López Encina |
Inmaculada Concepción | 1907 | Santa María | Pbro. Claudio Acevedo López |
Decanato de Los Andes
Nombre | Fundación | Ubicación | Párroco |
---|---|---|---|
Santa Rosa de Lima | 1804 | Los Andes | Pbro. Mauricio Cruz Lolas |
La Asunción | 1929 | Los Andes | Pbro. Omar Orellana Manríquez |
Nuestra Señora de Fátima | 1948 | Los Andes | Pbro. Pedro Vera Imbarack. |
Santo Cristo de la Salud | 1965 | Los Andes | R.P. Alberto Requenez Rodríguez, CP.(como administrador parroquial). |
Nuestra Señora de la Merced | 1941 | Calle Larga | R.P. Roberto Gilbo Povish, CSC. |
San José Obrero | 1877 | Rinconada de Los Andes | Pbro. Andrés Rodríguez Cataldo. |
San Esteban Mártir | 1861 | San Esteban | Pbro. Pedro Salinas Ortiz. |
Decanato de Petorca
Nombre | Fundación | Ubicación | Párroco |
---|---|---|---|
Santo Domingo de Guzmán | 1633 | La Ligua | Pbro. Sergio Barahona |
San Lorenzo del Ingenio | 1824 | Cabildo | Pbro. Juan Cortés Malbrán. |
San Luis Rey | 1941 | Catapilco | Pbro. Ricardo Gómez Herrera. |
Nuestra Señora del Carmen | 1911 | Placilla de Ligua | Pbro. Luis Reynoso |
Nuestra Señora de la Merced | 1732 | Petorca | Pbro. Fabián Castro Marchant (como vicario parroquial en sede vacante) |
Sagrado Corazón de Jesús | 1923 | Chincolco | Pbro. Miguel Ángel Triviño Contreras |
Santa Ana | 1952 | Longotoma | Pbro. Juan Carlos Orellana Acuña |
Nuestra Señora de las Mercedes | 1928 | Papudo | Pbro. Francisco Plaza Aguilera |
Santa Teresa de Jesús | 1927 | Zapallar | Pbro. Héctor Hernán Acuña Garrido |
Santuarios
Nombre | Responsables | Ubicación | Rector |
---|---|---|---|
Santuario Santa Teresa de Los Andes | Orden del Carmen Descalzo | Auco, Rinconada de Los Andes | R.P. Rodrigo Segura Orrego, OCD. |
Santuario Santo Cristo de Rinconada de Silva | Parroquia N. Sra. del Carmen | Rinconada de Silva, Putaendo | Pbro. Diego López Encina |
Santuario Santa Filomena | Parroquia Inmaculada Concepción | Jahuel, Santa María | Pbro. Claudio Acevedo López |
Colegios católicos
Decanato de San Felipe
Nombre | Responsables | Ubicación |
---|---|---|
Santa María de Aconcagua | Hnas. Mercedarias del Santísimo Sacramento | Santa María |
Liceo Sagrado Corazón | Hnos. Menesianos | Llay Llay |
Escuela Agrícola Fundación Huidobro | Padres Salesianos | Catemu |
Escuela Particular Marie Poussepin | Dominicas de la Presentación | Putaendo |
Escuela Básica María Letelier de Prieto | Religiosas Filipenses | Llay-Llay |
Pbro. José Agustín Gómez | Hnas. Hospitalarias de San José | San Felipe |
El Buen Pastor | Religiosas del Buen Pastor | San Felipe |
San Francisco de Asís | Fundación Teresa de Los Andes | Curimón |
Assunta Pallota | Hnas. Franciscanas Misioneras de María | Curimón |
Santa Juana de Arco | Hnas. Mercedarias del Santísimo Sacramento | San Felipe |
Santa Joaquina de Vedruna | Hnas. Carmelitas de la Caridad | San Felipe |
Instituto Abdón Cifuentes | Centro Cristiano | San Felipe |
Colegio Curimón | (de inspiración católica) | Curimón |
Colegio Pumanque | (de inspiración católica) | San Felipe |
Colegio Alonso de Ercilla | (de inspiración católica) | San Felipe |
Decanato de Los Andes
Nombre | Responsables | Ubicación |
---|---|---|
San José | Misioneras Catequistas de la Sagrada Familia | Calle Larga |
Santa Teresita de Los Andes | Colegio Parroquial | Rinconada de Los Andes |
San José | Hermanas Hospitalarias de San José | Los Andes. |
Santa Clara | Hermanas Franciscanas Cooperadoras Parroquiales | Los Andes |
María Auxiliadora | Hijas de María Auxiliadora | Los Andes |
Instituto Chacabuco - Colegio Marista Los Andes | Hermanos Maristas de la Enseñanza | Los Andes |
San Sebastián | (de inspiración católica) | Los Andes |
Decanato de Petorca
Nombre | Responsables | Ubicación |
---|---|---|
Santa María | Colegio Parroquial | La Ligua |
Manuel Montt | Colegio Parroquial | Petorca |
Beato Juan Pablo II | Colegio Parroquial | Petorca |
Francisco Didier | Colegio Parroquial | Zapallar |
Sagrado Corazón de Jesús | Liceo Parroquial | Chincolco |
Clero y religiosos
La diócesis de San Felipe de Aconcagua cuenta con 53 sacerdotes, de los cuales 38 son seculares y 15 regulares, además cuenta con 12 diáconos permanentes. Existen 31 religiosos y 120 religiosas agrupados en las siguientes congregaciones:
Masculinas:
- Carmelitas Descalzos (O.C.D.)
- Hermanos Maristas de la Enseñanza (F.M.S.)
- Hermanos de la Instrucción Cristiana (Menesianos, F.I.C.)
- Religiosos de la Merced (Mercedarios, O. de M.)
- Religiosos de la Pasión de Jesucristo (Pasionistas, C.P.)
- Religiosos de la Congregación de Santa Cruz (C.S.C.)
Femeninas:
- Buen Pastor
- Carmelitas de la Caridad de Vedruna
- Madres Carmelitas Descalzas
- Carmelitas Misioneras Teresianas
- Dominicas de la Presentación
- Franciscanas Cooperadoras Parroquiales
- Franciscanas Misioneras de María
- Hospitalarias de San José
- Mercedarias del Santísimo Sacramento
- Misioneras de Jesús
- Misioneras de Jesús Crucificado
- Religiosas Filipenses
Estadísticas
De acuerdo al Anuario Pontificio 2018 la diócesis tenía a fines de 2017 un total de 191 233 fieles bautizados.[1]
Año | Población | Sacerdotes | Bautizados por sacerdote | Diáconos permanentes | Religiosos | Parroquias | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bautizados católicos | Total | % de católicos | Total | Clero secular | Clero regular | Varones | Mujeres | ||||
1949 | 125 000 | 130 000 | 96.2 | 60 | 38 | 22 | 2083 | 34 | 129 | 24 | |
1966 | 151 844 | 162 600 | 93.4 | 51 | 32 | 19 | 2977 | 22 | 169 | 26 | |
1968 | 155 071 | 167 340 | 92.7 | 53 | 34 | 19 | 2925 | 43 | 131 | 26 | |
1976 | 156 000 | 160 000 | 97.5 | 54 | 20 | 34 | 2888 | 2 | 45 | 165 | 27 |
1980 | 180 392 | 196 630 | 91.7 | 43 | 23 | 20 | 4195 | 2 | 34 | 171 | 27 |
1990 | 221 104 | 276 381 | 80.0 | 53 | 36 | 17 | 4171 | 2 | 32 | 167 | 29 |
1999 | 242 000 | 302 000 | 80.1 | 51 | 31 | 20 | 4745 | 4 | 33 | 127 | 29 |
2000 | 245 000 | 306 000 | 80.1 | 51 | 31 | 20 | 4803 | 2 | 32 | 126 | 29 |
2001 | 248 000 | 310 000 | 80.0 | 55 | 35 | 20 | 4509 | 7 | 31 | 123 | 29 |
2002 | 250 000 | 313 000 | 79.9 | 54 | 34 | 20 | 4629 | 6 | 30 | 125 | 29 |
2003 | 247 224 | 309 028 | 80.0 | 53 | 34 | 19 | 4664 | 6 | 29 | 125 | 29 |
2004 | 247 224 | 309 028 | 80.0 | 51 | 30 | 21 | 4847 | 12 | 31 | 120 | 29 |
2010 | 269 000 | 337 000 | 79.8 | 56 | 37 | 19 | 4803 | 10 | 28 | 96 | 29 |
2014 | 279 000 | 349 000 | 79.9 | 50 | 31 | 19 | 5580 | 10 | 28 | 106 | 29 |
2017 | 191 233 | 325 000 | 58.8 | 50 | 30 | 20 | 3824 | 9 | 23 | 95 | 29 |
Referencias
- Anuario Pontificio de 2018 y precedentes, reportados por www.catholic-hierarchy.org en la página Diocese of San Felipe (en inglés) por David Cheney
Enlaces externos
- Sitio web oficial