fbpx
Wikipedia

Phlomis

Phlomis es un género de plantas herbáceas y arbustos que, con unas 200 especies y subespecies aceptadas, de las casi 400 descritas, es uno de los más ricos de la familia Lamiaceae.

 
Phlomis

Phlomis fruticosa, especie tipo del género
Taxonomía
Reino: Plantae
Subreino: Tracheobionta
División: Magnoliophyta
Clase: Magnoliopsida
Subclase: Asteridae
Orden: Lamiales
Familia: Lamiaceae
Subfamilia: Lamioideae
Tribu: Lamieae
Género: Phlomis
L., Sp. Pl., vol. 2, p. 584, 1753[3]
Especie tipo
Phlomis fruticosa
L., 1753
Especies

Ver texto

Sinonimia
  • Phlomoides Moench, 1794
  • Orlowia Gueldenst. ex Georgi, 1800
  • Phlomidopsis Link, 1829
  • Anemitis Raf., 1837
  • Beloakon Raf., 1837
  • Blephiloma Raf., 1837
  • Hersilia Raf., 1837
  • Trambis Raf., 1837
  • Phlomitis Rchb. ex T.Nees, 1843
  • Lamiophlomis Kudô, 1929[1]

Descripción

Son plantas desde discretas (3 dm) hasta arbustos de 2 m de altura, con tallos más o menos erectos y peludos. Las hojas basales y caulinares son en general pecioladas y de forma oblonga-lanceoladas y pueden ser dentadas o no. A menudo tienen dichas hojas cubiertas con abundante pelusa. La inflorescencia se compone de verticilos separados y con brácteas similares o bien diferentes de las hojas. Las flores, de color amarillo, púrpura o blanco, tienen un cáliz peloso de 5 dientes y una corola bilabiada, con el labio superior en forma de casco y el inferior trilobulado con un amplio lóbulo central.[2]

Distribución

El género es nativo del Mar Mediterráneo, extendiéndose por Europa hasta Asia, incluida Corea, China, Mongolia, Nepal e India septentrional - región donde podrían corresponder a un linaje distinto (Phlomoides).[3][4]​ Introducida en otras zonas (Estados Unidos y Nueva Zelanda).

Especies y subespecies aceptadas

  • Phlomis admirabilis Czern.
  • Phlomis agraria Bunge
  • Phlomis alaica Knorring
  • Phlomis × alanyensis Hub.-Mor.
  • Phlomis × almijarensis Pau
  • Phlomis alpina Pall.
  • Phlomis amanica Vierh.
  • Phlomis ambigua Hand.-Mazz.
  • Phlomis angrenica Knorring
  • Phlomis angustissima Hub.-Mor.
  • Phlomis anisodonta Boiss.
  • Phlomis armeniaca Willd.
  • Phlomis atropurpurea Dunn
  • Phlomis aucheri' Boiss.
  • Phlomis aurea Decne.
  • Phlomis betonicifolia Regel
  • Phlomis betonicoides Diels
  • Phlomis × bornmuelleri Rech.f.
  • Phlomis bourgaei Boiss.
  • Phlomis bovei Noë
  • Phlomis brachyodon (Boiss.) Zohary ex Rech.f.
  • Phlomis brachystegia Bunge
  • Phlomis bracteosa Royle ex Benth.
  • Phlomis brevibracteata Turrill
  • Phlomis brevidentata H.W.Li
  • Phlomis breviflora Benth.
  • Phlomis brevilabris Ehrenb. ex Boiss.
  • Phlomis bruguieri Desf.
  • Phlomis brunneogaleata Hub.-Mor.
  • Phlomis bucharica Regel
  • Phlomis burmanica Mukerjee
  • Phlomis cancellata Bunge
  • Phlomis capensis Thunb.
  • Phlomis capitata Boiss.
  • Phlomis carica Rech.f.
  • Phlomis cashmeriana Royle ex Benth.
  • Phlomis cashmirica Wells
  • Phlomis chimerae Boissieu
  • Phlomis chinghoensis C.Y.Wu
  • Phlomis chorassanica Bunge
  • Phlomis chrysophylla Boiss.
  • Phlomis × cilicica Hub.-Mor.
  • Phlomis × commixta Rech.f.
  • Phlomis congesta C.Y.Wu
  • Phlomis cretica C.Presl
  • Phlomis crinita Cav.
    • Phlomis crinita subsp. composita (Pau) Rivas Mart. & al.
    • Phlomis crinita subsp. crinita
    • Phlomis crinita subsp. malacitana (Pau) Cabezudo, Nieto Caldera & T.Navarro
    • Phlomis crinita var. malacitana Pau
    • Phlomis crinita subsp. mauritanica (Munby) Murb.
  • Phlomis cuneata C.Y.Wu
  • Phlomis cyclodon Knorring
  • Phlomis cypria Post
    • Phlomis cypria var. occidentalis Meikle
  • Phlomis × cytherea Rech.f.
  • Phlomis dentosa Franch.
  • Phlomis dincii Yild.
  • Phlomis discolor Ledeb.
  • Phlomis drobovii Popov
  • Phlomis dszumrutensis Afan.
  • Phlomis × ekimii Dadandı & H.Duman
  • Phlomis elliptica Benth.
  • Phlomis elongata Hand.-Mazz.
  • Phlomis esquirolii H.Lév.
  • Phlomis ferganensis Popov
  • Phlomis fimbriata C.Y.Wu
  • Phlomis floccosa D.Don
  • Phlomis forrestii Diels
  • Phlomis franchetiana Diels
  • Phlomis fruticetorum Gontsch.
  • Phlomis fruticosa L.
  • Phlomis ghilanensis K.Koch
  • Phlomis grandiflora H.S.Thomps.
  • Phlomis herba-venti L.
    • Phlomis herba-venti subsp. herba-venti
    • Phlomis herba-venti subsp. kopetdaghensis (Knorring) Rech.f.
    • Phlomis herba-venti subsp. lenkoranica (Knorring) Rech.f.
    • Phlomis herba-venti subsp. pungens (Willd.) Maire ex DeFilipps
  • Phlomis hissarica Regel
  • Phlomis hybrida Zelen.
  • Phlomis hypoleuca Vved.
  • Phlomis inaequalisepala C.Y.Wu
  • Phlomis insignis Schischu.
  • Phlomis integrifolia Hub.-Mor.
  • Phlomis isiliae Yild.
  • Phlomis italica L.
  • Phlomis jeholensis Nakai & Kitag.
  • Phlomis × kalanensis Hub.-Mor.
  • Phlomis kansuensis C.Y.Wu
  • Phlomis knorringiana Popov
  • Phlomis koraiensis Nakai
  • Phlomis kotschyana Hub.-Mor.
  • Phlomis kuegleriana Muschl.
  • Phlomis kurdica Rech.f.
  • Phlomis lamiiflora Regel
  • Phlomis lanata Willd.
  • Phlomis lanceolata Boiss. & Hohen.
  • Phlomis leucophracta P.H.Davis & Hub.-Mor.
  • Phlomis likiangensis C.Y.Wu
  • Phlomis linearifolia Zakirov
  • Phlomis linearis Boiss. & Balansa
  • Phlomis longicalyx C.Y.Wu
  • Phlomis longifolia Boiss. & Blanche
  • Phlomis lunariifolia Sm.
  • Phlomis lychnitis L.
  • Phlomis lycia D.Don
  • Phlomis macrophylla Benth.
  • Phlomis majkopensis (Novopokr.) Grossh.
  • Phlomis × malacitana (Pau) Pau
  • Phlomis × margaritae Aparicio & Silvestre
  • Phlomis margaritas Aparicio & Silvestre
  • Phlomis maximowiczi Regel
  • Phlomis medicinalis Diels
  • Phlomis megalantha Diels
  • Phlomis melanantha Diels
  • Phlomis × melitenensis Hub.-Mor.
  • Phlomis milingensis C.Y.Wu & H.W.Li
  • Phlomis × mobullensis Hub.-Mor.
  • Phlomis mongolica Turcz.
  • Phlomis monocephala P.H.Davis
  • Phlomis × muglensis Hub.-Mor.
  • Phlomis muliensis C.Y.Wu
  • Phlomis nana C.Y.Wu
  • Phlomis nissolii L.
  • Phlomis nubilans Zakirov
  • Phlomis nyalamensis H.W.Li
  • Phlomis olgae Regel
  • Phlomis olivieri Benth.
  • Phlomis oppositiflora Boiss. & Hausskn.
  • Phlomis oreophila Kar. & Kir.
  • Phlomis orientalis Mill.
  • Phlomis ornata C.Y.Wu
  • Phlomis ostrowskiana Regel
  • Phlomis × pabotii Rech.f.
  • Phlomis pachyphylla Rech.f.
  • Phlomis paohsingensis C.Y.Wu
  • Phlomis pararotata Y.Z.Sun
  • Phlomis pedunculata Y.Z.Sun
  • Phlomis persica Boiss.
  • Phlomis physocalyx Hub.-Mor.
  • Phlomis platystegia Post
  • Phlomis polioxantha Rech.f.
  • Phlomis × praetervisa Rech.f.
  • Phlomis pratensis Kar. & Kir.
  • Phlomis puberula Krylov & Serg.
  • Phlomis purpurea L.
    • Phlomis purpurea subsp. almeriensis (Pau) Losa & Rivas Goday ex Rivas Mart.
    • Phlomis purpurea subsp. caballeroi (Pau) Rivas Mart.
    • Phlomis purpurea subsp. purpurea
  • Phlomis pygmaea C.Y.Wu
  • Phlomis × rechingeri Hub.-Mor.
  • Phlomis regelii Popov
  • Phlomis repens Willd. ex Benth.
  • Phlomis rigida Labill.
  • Phlomis rotata Benth. ex Hook.f.
  • Phlomis rozaliae Prodán
  • Phlomis ruptilis C.Y.Wu
  • Phlomis russeliana (Sims) Lag. ex Benth.
  • Phlomis salicifoliaRegel
  • Phlomis samia L.
  • Phlomis × semiorbata Rech.f.
  • Phlomis setifera Bureau & Franch.
  • Phlomis sewerzowii Regel
  • Phlomis × sieberi Vierh.
  • Phlomis sieheana Rech.f.
  • Phlomis similis Czern.
  • Phlomis sintenisii Rech.f.
  • Phlomis spectabilis Falc. ex Benth.
  • Phlomis spinidens Nevski
  • Phlomis spinosa Vand.
  • Phlomis × stapfiana Rech.f.
  • Phlomis stewartii Hook.f.
  • Phlomis strigosa C.Y.Wu
  • Phlomis syriaca Boiss.
  • Phlomis szechuanensis C.Y.Wu
  • Phlomis tathamiorum R.M.Haber & Semaan
  • Phlomis tatsienensis Bureau & Franch.
    • Phlomis tatsienensis var. hirticalyx (Hand.-Mazz.) C.Y.Wu
    • Phlomis tatsienensis var. tatsienensis
  • Phlomis tenorei Soldano
  • Phlomis tenuis Knorring
  • Phlomis × termessi P.H.Davis
  • Phlomis thapsoides Bunge
  • Phlomis tibetica C.Marquand & Airy Shaw
  • Phlomis tomentosa Regel
  • Phlomis trineura Rech.f.
  • Phlomis × trullenquei Pau
  • Phlomis tschimganica Vved.
  • Phlomis tuberosa L.
  • Phlomis × tunceliensis Hub.-Mor.
  • Phlomis tuvinica A.Schroet.
  • Phlomis tytthaster Vved.
  • Phlomis umbrosaTurcz.
    • Phlomis umbrosa var. stenocalyx (Diels) C.Y.Wu
    • Phlomis umbrosa var. umbrosa
  • Phlomis uniceps C.Y.Wu
  • Phlomis urodonta Popov
  • Phlomis vavilovii Popov
  • Phlomis × vierhapperi Rech.f.
  • Phlomis viscosa Poir.
  • Phlomis × vuralii Dadandi
  • Phlomis woroschilovii Makarov
  • Phlomis younghusbandii S.K.Mukerji
  • Phlomis younghushandii Mukerjee
  • Phlomis zenaidae Knorring[5]

En la península ibérica

  • Phlomis crinita Cav., Icon., 3: 25, tab. 247 (1795)
    • P. crinita subsp. crinita Cav.
    • P. crinita subsp. malacitana (Pau) Cabezudo, J.M Nieto & T Navarro in Acta Bot. Malac., 16(2): 354, 1991
    • P. crinita subsp. malacitana x P. lychnitis
    • P. crinita subsp. malacitana x P. purpurea
  • Phlomis herba-venti L., Sp. Pl., 586, 1753
  • Phlomis italica L., Syst. Nat., ed. 10 2: 1102, 1759
  • Phlomis lychnitis L., Sp. Pl., 585, 1753
  • Phlomis purpurea L., Sp. Pl., 585, 1753

Referencias

  1. «Phlomis». Royal Botanic Gardens, Kew: World Checklist of Selected Plant Families. Consultado el 5 de abril de 2010. 
  2. Phlomis en Flora Ibérica - RJB/CSIC, Madrid
  3. Mathiesen C. & al. , Phylogeny and biogeography of the lamioid genus Phlomis (Lamiaceae). Kew Bull. 66: 83-89, 2011 [1]
  4. Adylov T., et alt., 1986. Notae de Lamiaceis. Novosti Sist. Vyssh. Rast. 23, 110-114 in [2]
  5. Todas las especies descritas, con sinónimos, en The Plantlist

Enlaces externos

  •   Datos: Q157874
  •   Multimedia: Phlomis
  •   Especies: Phlomis

phlomis, género, plantas, herbáceas, arbustos, unas, especies, subespecies, aceptadas, casi, descritas, más, ricos, familia, lamiaceae, fruticosa, especie, tipo, génerotaxonomíareino, plantaesubreino, tracheobiontadivisión, magnoliophytaclase, magnoliopsidasub. Phlomis es un genero de plantas herbaceas y arbustos que con unas 200 especies y subespecies aceptadas de las casi 400 descritas es uno de los mas ricos de la familia Lamiaceae PhlomisPhlomis fruticosa especie tipo del generoTaxonomiaReino PlantaeSubreino TracheobiontaDivision MagnoliophytaClase MagnoliopsidaSubclase AsteridaeOrden LamialesFamilia LamiaceaeSubfamilia LamioideaeTribu LamieaeGenero Phlomis L Sp Pl vol 2 p 584 1753 3 Especie tipoPhlomis fruticosa L 1753EspeciesVer textoSinonimiaPhlomoides Moench 1794 Orlowia Gueldenst ex Georgi 1800 Phlomidopsis Link 1829 Anemitis Raf 1837 Beloakon Raf 1837 Blephiloma Raf 1837 Hersilia Raf 1837 Trambis Raf 1837 Phlomitis Rchb ex T Nees 1843 Lamiophlomis Kudo 1929 1 editar datos en Wikidata Indice 1 Descripcion 2 Distribucion 3 Especies y subespecies aceptadas 3 1 En la peninsula iberica 4 Referencias 5 Enlaces externosDescripcion EditarSon plantas desde discretas 3 dm hasta arbustos de 2 m de altura con tallos mas o menos erectos y peludos Las hojas basales y caulinares son en general pecioladas y de forma oblonga lanceoladas y pueden ser dentadas o no A menudo tienen dichas hojas cubiertas con abundante pelusa La inflorescencia se compone de verticilos separados y con bracteas similares o bien diferentes de las hojas Las flores de color amarillo purpura o blanco tienen un caliz peloso de 5 dientes y una corola bilabiada con el labio superior en forma de casco y el inferior trilobulado con un amplio lobulo central 2 Distribucion EditarEl genero es nativo del Mar Mediterraneo extendiendose por Europa hasta Asia incluida Corea China Mongolia Nepal e India septentrional region donde podrian corresponder a un linaje distinto Phlomoides 3 4 Introducida en otras zonas Estados Unidos y Nueva Zelanda Especies y subespecies aceptadas EditarPhlomis admirabilis Czern Phlomis agraria Bunge Phlomis alaica Knorring Phlomis alanyensis Hub Mor Phlomis almijarensis Pau Phlomis alpina Pall Phlomis amanica Vierh Phlomis ambigua Hand Mazz Phlomis angrenica Knorring Phlomis angustissima Hub Mor Phlomis anisodonta Boiss Phlomis armeniaca Willd Phlomis atropurpurea Dunn Phlomis aucheri Boiss Phlomis aurea Decne Phlomis betonicifolia Regel Phlomis betonicoides Diels Phlomis bornmuelleri Rech f Phlomis bourgaei Boiss Phlomis bovei Noe Phlomis brachyodon Boiss Zohary ex Rech f Phlomis brachyodon subsp damascena Bornm Sam Phlomis brachystegia Bunge Phlomis bracteosa Royle ex Benth Phlomis brevibracteata Turrill Phlomis brevidentata H W Li Phlomis breviflora Benth Phlomis brevilabris Ehrenb ex Boiss Phlomis bruguieri Desf Phlomis brunneogaleata Hub Mor Phlomis bucharica Regel Phlomis burmanica Mukerjee Phlomis cancellata Bunge Phlomis capensis Thunb Phlomis capitata Boiss Phlomis carica Rech f Phlomis cashmeriana Royle ex Benth Phlomis cashmirica Wells Phlomis chimerae Boissieu Phlomis chinghoensis C Y Wu Phlomis chorassanica Bunge Phlomis chrysophylla Boiss Phlomis cilicica Hub Mor Phlomis commixta Rech f Phlomis congesta C Y Wu Phlomis cretica C Presl Phlomis crinita Cav Phlomis crinita subsp composita Pau Rivas Mart amp al Phlomis crinita subsp crinita Phlomis crinita subsp malacitana Pau Cabezudo Nieto Caldera amp T Navarro Phlomis crinita var malacitana Pau Phlomis crinita subsp mauritanica Munby Murb Phlomis cuneata C Y Wu Phlomis cyclodon Knorring Phlomis cypria Post Phlomis cypria var occidentalis Meikle Phlomis cytherea Rech f Phlomis dentosa Franch Phlomis dincii Yild Phlomis discolor Ledeb Phlomis drobovii Popov Phlomis dszumrutensis Afan Phlomis ekimii Dadandi amp H Duman Phlomis elliptica Benth Phlomis elongata Hand Mazz Phlomis esquirolii H Lev Phlomis ferganensis Popov Phlomis fimbriata C Y Wu Phlomis floccosa D Don Phlomis forrestii Diels Phlomis franchetiana Diels Phlomis fruticetorum Gontsch Phlomis fruticosa L Phlomis ghilanensis K Koch Phlomis grandiflora H S Thomps Phlomis herba venti L Phlomis herba venti subsp herba venti Phlomis herba venti subsp kopetdaghensis Knorring Rech f Phlomis herba venti subsp lenkoranica Knorring Rech f Phlomis herba venti subsp pungens Willd Maire ex DeFilipps Phlomis hissarica Regel Phlomis hybrida Zelen Phlomis hypoleuca Vved Phlomis inaequalisepala C Y Wu Phlomis insignis Schischu Phlomis integrifolia Hub Mor Phlomis isiliae Yild Phlomis italica L Phlomis jeholensis Nakai amp Kitag Phlomis kalanensis Hub Mor Phlomis kansuensis C Y Wu Phlomis knorringiana Popov Phlomis koraiensis Nakai Phlomis kotschyana Hub Mor Phlomis kuegleriana Muschl Phlomis kurdica Rech f Phlomis lamiiflora Regel Phlomis lanata Willd Phlomis lanceolata Boiss amp Hohen Phlomis leucophracta P H Davis amp Hub Mor Phlomis likiangensis C Y Wu Phlomis linearifolia Zakirov Phlomis linearis Boiss amp Balansa Phlomis longicalyx C Y Wu Phlomis longifolia Boiss amp Blanche Phlomis lunariifolia Sm Phlomis lychnitis L Phlomis lycia D Don Phlomis macrophylla Benth Phlomis majkopensis Novopokr Grossh Phlomis malacitana Pau Pau Phlomis margaritae Aparicio amp Silvestre Phlomis margaritas Aparicio amp Silvestre Phlomis maximowiczi Regel Phlomis medicinalis Diels Phlomis megalantha Diels Phlomis melanantha Diels Phlomis melitenensis Hub Mor Phlomis milingensis C Y Wu amp H W Li Phlomis mobullensis Hub Mor Phlomis mongolica Turcz Phlomis monocephala P H Davis Phlomis muglensis Hub Mor Phlomis muliensis C Y Wu Phlomis nana C Y Wu Phlomis nissolii L Phlomis nubilans Zakirov Phlomis nyalamensis H W Li Phlomis olgae Regel Phlomis olivieri Benth Phlomis oppositiflora Boiss amp Hausskn Phlomis oreophila Kar amp Kir Phlomis orientalis Mill Phlomis ornata C Y Wu Phlomis ostrowskiana Regel Phlomis pabotii Rech f Phlomis pachyphylla Rech f Phlomis paohsingensis C Y Wu Phlomis pararotata Y Z Sun Phlomis pedunculata Y Z Sun Phlomis persica Boiss Phlomis physocalyx Hub Mor Phlomis platystegia Post Phlomis polioxantha Rech f Phlomis praetervisa Rech f Phlomis pratensis Kar amp Kir Phlomis puberula Krylov amp Serg Phlomis purpurea L Phlomis purpurea subsp almeriensis Pau Losa amp Rivas Goday ex Rivas Mart Phlomis purpurea subsp caballeroi Pau Rivas Mart Phlomis purpurea subsp purpurea Phlomis pygmaea C Y Wu Phlomis rechingeri Hub Mor Phlomis regelii Popov Phlomis repens Willd ex Benth Phlomis rigida Labill Phlomis rotata Benth ex Hook f Phlomis rozaliae Prodan Phlomis ruptilis C Y Wu Phlomis russeliana Sims Lag ex Benth Phlomis salicifoliaRegel Phlomis samia L Phlomis semiorbata Rech f Phlomis setifera Bureau amp Franch Phlomis sewerzowii Regel Phlomis sieberi Vierh Phlomis sieheana Rech f Phlomis similis Czern Phlomis sintenisii Rech f Phlomis spectabilis Falc ex Benth Phlomis spinidens Nevski Phlomis spinosa Vand Phlomis stapfiana Rech f Phlomis stewartii Hook f Phlomis strigosa C Y Wu Phlomis syriaca Boiss Phlomis szechuanensis C Y Wu Phlomis tathamiorum R M Haber amp Semaan Phlomis tatsienensis Bureau amp Franch Phlomis tatsienensis var hirticalyx Hand Mazz C Y Wu Phlomis tatsienensis var tatsienensis Phlomis tenorei Soldano Phlomis tenuis Knorring Phlomis termessi P H Davis Phlomis thapsoidesBunge Phlomis tibetica C Marquand amp Airy Shaw Phlomis tomentosa Regel Phlomis trineura Rech f Phlomis trullenquei Pau Phlomis tschimganica Vved Phlomis tuberosa L Phlomis tunceliensis Hub Mor Phlomis tuvinica A Schroet Phlomis tytthaster Vved Phlomis umbrosaTurcz Phlomis umbrosa var stenocalyx Diels C Y Wu Phlomis umbrosa var umbrosa Phlomis uniceps C Y Wu Phlomis urodonta Popov Phlomis vavilovii Popov Phlomis vierhapperi Rech f Phlomis viscosa Poir Phlomis vuralii Dadandi Phlomis woroschilovii Makarov Phlomis younghusbandii S K Mukerji Phlomis younghushandii Mukerjee Phlomis zenaidae Knorring 5 En la peninsula iberica Editar Phlomis crinita Cav Icon 3 25 tab 247 1795 P crinita subsp crinita Cav P crinita subsp malacitana Pau Cabezudo J M Nieto amp T Navarro in Acta Bot Malac 16 2 354 1991 P crinita subsp malacitana x P lychnitis P crinita subsp malacitana x P purpurea Phlomis herba venti L Sp Pl 586 1753 Phlomis italica L Syst Nat ed 10 2 1102 1759 Phlomis lychnitis L Sp Pl 585 1753 Phlomis purpurea L Sp Pl 585 1753Referencias Editar Phlomis Royal Botanic Gardens Kew World Checklist of Selected Plant Families Consultado el 5 de abril de 2010 Phlomis en Flora Iberica RJB CSIC Madrid Mathiesen C amp al Phylogeny and biogeography of the lamioid genusPhlomis Lamiaceae Kew Bull 66 83 89 2011 1 Adylov T et alt 1986 Notae de Lamiaceis Novosti Sist Vyssh Rast 23 110 114 in 2 Todas las especies descritas con sinonimos en The PlantlistEnlaces externos Editar Wikispecies tiene un articulo sobre Phlomis Wikimedia Commons alberga una categoria multimedia sobre Phlomis Phlomis en Kew Gardens Factsheets Datos Q157874 Multimedia Phlomis Especies PhlomisObtenido de https es wikipedia org w index php title Phlomis amp oldid 127891675, wikipedia, wiki, leyendo, leer, libro, biblioteca,

español

, española, descargar, gratis, descargar gratis, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, imagen, música, canción, película, libro, juego, juegos